Showing posts with label Pathian thu. Show all posts
Showing posts with label Pathian thu. Show all posts

Wednesday, August 22, 2007

Pathian Thu: Milai Phulo, Pathian ih hrilnak


MAI PHULO IH HRILNAK
EARL BLACKBURN


Lettu,

Hre mang


THUHMAIHRUAI


Leitlun minung sinakin kan sakhuanak, kan hnamdan nunphung le kan nitin nun khawsak nakah kan upa le in hruaitu, zirhtu pawlih hmahruainak hi kan thlunih an thu cu ka pom. Cuvek thotho in kan khristian sakhuanak khalah kan pastor le kawhhran upa le zirhtu pawlin Pathian thu in simmi cu Pathian thu vekin kan zumih kan thlun. Asinan, kannih laimi lakah duh vekin mimal pakhat cio ih Baibal siar le khrih kehramah mahte Baibal siar in thutak hawl hi kan mal zet. Curuangah Pathian thu zirhnak phunphun lakah buainak tampi kan nei ih kan zirhtu le pastor pawlih an zirhmi cu a sual thei ih Baibal thawn kan khaikhin a tul ringring asi ti thei cingin zirhnak thu ah buainak tampi kan nei theu. Curuangah himi hrillawknak lole a ruatcia thu thawn peh aw in ruahdan diklo le bangaw lo tla tampi a um thei ih Baibal vekin ziang in zirh asi ti kan theih nak in bawmtu dingah ti ruahnak thawn cabu fate hi kan tongin tuah asi.
Ca siartu zokhalin Baibal in a simmi vek asi maw silo ti hi ruat cio dingah ka lo fawrh duh. Na ruahdan le na ngaihdan thawn a bangawlo tla a um thei nan Pathian thu in ziang a sim ti Baibal bungcang tarlangmi pawl kha zohfiang aw la, na theihfiang lomi asi lole na theih zomi kha ciang leh fel sinsin in thei in mi hnenah hi thutak hi phuang suak thei dingin nangmah ah hnget zetin na tuh hngetawk hmaisa a tulih thaten zir dingah ka lo duhsak. Ca sungih ta pawl hi ca ngantu in a ngan vekin lehmi asi ih ca lettu ih ruahdan le ngaihdanih tuah le betmi asilo ti khal ka lo theih ter duh. Cu ruangah mi pakhatkhatin a sim ruangah si loin nangmah rori'n Baibal in ziang a sim ti na theih theinak dingah theih tumin zuam cio dingah ka lo fawrh duh bet.

===============



MAI PHULO IH HRILNAK
EARL BLACKBURN



Milai phulo in Pathian ih hrilnak thu hi ciangzetin theih le tha zetin zir ahcun a tak nunram mi hruai thlengtu le Thlarau nun mi cawmdawltu asi. Baibal in ziangtin a zirh ti ciangzetin a zir le theitu hrangah cun hi thutak hi zianghman elnak
le rinhleh ding a umlo. Asinan, mi tampi in hi thutak an sim tikah mi hrekkhat hrangah cun meisa lakih siti burh vek asi theu.Tuisan Pathian mi-le-sa ti aw pawl mi tampi cu a linglet ih zirhnak Arminian tlawng pawlah Pathian thu an zirih hrillawknak thutak thawn pehparin, hrambur pawl siatsuah loih thinsau zetin a zoh mentu thlarua thlazapnak hnuaiah, duhnung thinsua le thinlung diriam ternak dingin ngilnei zaidam zetin zirh an si theu.
Pathian in milai in zianghman thatnak a neih lo laiah amai zangfahnak liolio in misual cu rundamnak co dingah a hrilnak thu theihfiangnak cun thutak dodaltu pawl cu pahtlang theihlo tlukin a cah lai hmanah zumtu pawl cu thutak hrangah hma a nawr ter vivo ding. Abraham cun a kum a upa ih ruahsan ding zianghman a um nawnlo hnu hmanah zumnakah ruahsannak a neih bangin Pathian duhdawtnakih hrilnak thutak cun Pathian fa le pawl nunah zumnakin ruahsannak a neihter ding.{Rom.4:18}.Milai phulo, milai thatnak ruangah si loin Pathian zangfahnak liolio ih hrilnak thutak hi theihfiang asi tikah thinlung sung ihsin cawimawinak a luangliam ding. Mithianghlim pawl sung murilah Pathian zangfahnakih hrilnak thutak cun a luahkhat tikah sual cu ti-thih in a um ih thianhlim duhnak le thu-awi duhnak nun cu thinlung sungah a hring suak. Kum 100 tluk rei ah khan C.H Spurge in "zangfahnak zirhnakin sualah mi a hruai lo" ti thutlangpi hmangin thu a sim. Hrilnak thutak theihfiangnak hin Pathian fa le pawl thinlung sungah thianghlim nun a rah suak ter asi ti a simfiang duhnak ruangah himi thutlangpi hmangin thu a sim. Pathian zangfahnakih hrilnak thutak hin milai porh-awknak le puarthaunak hnakin hnuaidawrnak, nunnemnak le pek-awknak nun a suahter sawn asi. Milai porhawknak cu hlawnhloh asi dingih puarthaunak cu namthlak asi ding. Hi thutak zirhnakih man le tangkainak cu milai tehfung thawn cuaithlai theih asilo. Asinan, Pathian zangfahnak a colotu thenkhat pawl le theihnak a tlasamtu hrekkhat pawl cun Pathian in thleidan a nei asi, Pathian in in hril ahcun milai in tuah ding kan nei nawn lo ih kan duhduh in um ding kan si tiah porh-awknak tongkam thawn an sim theu.

Cuti asilaiah, zangfahnak thlaruain "nangcu sual lakah mithi, thiltha tuah thei mi zianghman nei lo, satan fa, Pathian ih ral na rak si ih na sungah zianghman thatnak a um lo, Pathian hril theinak khal na neilo, na thatnakbik hman cu Pathian hmaiah tenumza, luaksuakza, le Pathian thinhengnak fa na si. Asinan, Pathian in amai zangfahnak ruangah a fapa neihsun cu a lo pek, na siatnak hmuahhmuah cu a lo phurhsak thluh ih Pathian in Khrih ahcun fa ah a lo pom zo asi. Cucu nangmai thatnak le nangmah in Pathian na duhnak ruangah siloin amai duhthlannak, lunghmuinak, tumtahnak le zangfahnak ruangah misual tampi lakah rundam si dingin a lo hrilih na thlarau a thi mi cu sersiam thar in nunthar le thinglungthar, miziathar, dinhmunthar le fa sinak cu a lo pek asi, leitlun ram tinih rundamnak a colotu pawl khal nangmah hnakin thatlonak le sualnak hleice an nei cuanglo, an hmai khal a se cuanglo, an hmel khal ase cuanglo, an farah in huat thlala an si cuanglo. Asinan , Pathian in a lo duhdawtnak hleice ruangah rundamnak thuthangtha cu theihter na si ih Pathian ah amah Pathian in fa sinak dinhmun nei in a lo tuah asi tiah theihtermi zumtu, misual santlai lo hrang ahcun ziangtlukin Pathian zangfahnak cu a sunglawiih zo in saw Pathian hmaiah hngal zetin porh-awknak tongkam thawn a tong rero in a nung ngam ding. Hla phuahtu pakhat cun,"Mangbangza Pathian zangfahnak, kei misual hi ziangruangah i rundam ti ka thei lo. Leitlunah kei hnakin mitha tampi an um, asinan kei misual bik pa hi Pathian in ziangruangah i rundam ti ka theilo, mangbangza Pathian zangfahnak asi" a ti. Hitin kan sim laiah phulo ih hrilnak hi thlirdan pali in zohhnik uhsi.

1. HRILNAK IH UMZIA

1. HRILNAK cu sanmureng rei ihsin Pathian hnatuan asi.(Eph.1:4; II The2:13; IITim 1:9). Pathian in in hrilnak cu kanmah in Khrih kan hril hnuah asilo ih, Khrih kan thlan thei hlanih Pathian hnatuan sawn asi. Pathian in in hrilnak le thlannak cu kanmah in kan thlan thei hlanah asi ih leilung sersiam hlanih Pathian hnatuan sawn asi. (Thup17:8;13:8) ih a sim vekin tuu fano ih nunnak cabu cu tikcu le caan a thawk hlanah ngan asizo.

2. HRILNAK cu milai tlinnak ruangah siloin milai phulo mi Pathian ropitnakah, amai duhthlannak vekin asi sawn. Pathian in misual pawlih thinlung thleng ding le amah an zum ding kha a rak hmuhcianak ruangah le amah an zumih thiltha an tuah lai dingmi a rak hmuhcianak ruangah asi fawnlo. Asinan, Pathian in amai lunghmui zawngin misual pawl kha rundamnak coter dingah a hrilcia sawn mi an si ( Eph. 1:5:2:8,9; Rom.9:11: I Pit.1:2). Misual pawlin thil pakhatkhat an tuah ruangah le an tuah lai ding ruangah siloin Pathian in amai lunghmuinak vekin a thu hnuaiih nung dingah a rak hrilnak asi sawn.

3 HRILNAK cu mimalah a tuan.(Dung.13:48;Rom.9:11), Paulin Thesolonika khua ih zumtu pawl hnenah hitin a sim."Duhdawtmi unau pawl, Pathianih hrilmi nan si ti ka thei".(I The.1:4).

HRILNAK in a tumnetnak cu Pathian sunlawinak asi ih, Pathian lungkimmi asi (Eph.1:4-6). Pathian in amai lunghmuinak vekin a hrek pawl cu a hrilih a hrek pawl cu a tanta, cuticun ni neta bikah amah lawng cawimawi asi ding. (I.Kor.1:30,31).

Rome cakuat 9:16,20,21 ah hitin a sim, tawpcin neilo ih a thianghlimmi le lei le van Pathian ih tuahmi ziang hmuahhmuah cu a tha. Minungin mi an hril tikah dinhmun, nunkhawsak daan, sinak, hnatuan, neihnak le lenglamih langdan pawl zirin an hril asi theu nan, cui minungih an ruat thupi zetmi pawl cun Pathian thinlung zianghman a ti danglamlo. Ziangah tile a sia a tha, a cak le cak lo, a mawi le mawilo, duh umle umlo tiah milai in an ruahmi hmuahhmuah khal an zate'n Pathian sersiammi an si ih anmah le sinak cio in man a neither thluhmi an si. Mi pakhatkhat kha rundamnak co dingah a ruatih a hril tikah cui misual pai sunglam nunah thatnak maw, siatnak maw a hmuh cia nak ruangah asilo. A hrilnak cu amai duhnak le lunghmuinak vekin a tuahmi asi ih zaah za a dik asi.

6. HRILNAK cu miphun hrilbik nei in, Isreal hnam par lawngah a tawp lo ih miphun hmuahhmuah le tong hmuahhmuah hnenah karhzai ter asi (Rom.9:24). Mi pakhat cu phun le hnam, leitlun sinak le hlawn thilri, leitlun fimthiamnak pakhatkhatah hngataw in a porh-aw rero men thei. Asinan, hivek leitlun sinak le hlawnthil-le-ri pawl hin sersiamtu Pathian thinlung zianghman a ti danglam cuanglo. Miphun dangdang, tong citinkim, mibur phunphun le ram tinkim lak ihsin a duhmi le a lunghmui zawng cu amai tumtahnak le zangfahnak in a hril hai asi.(Thup.5:9).


7. Pathian in a huham cahnakin a tlak lomi le a phulomi misual pawl kha rundamnak co dingah a hrilnak cu thleng theihlo, a takih cangmi le famkim zetin tuah pitlinmi asi. Lalpa Pathianin a thlanciami lak ihsin pakhat hman a hlawn dah lo ih a betdah fawn lo. A hrilciami mipum zat cu sankhuk rei ihsin siatthei loin retcia mi asi. A hrilciami pawl cu a ko ih, a kawhmi (a hrilciami) pawl cu thiam a co ter hnuah nineta bikah cawimawi in an um ding (Rom.8:28-30:Tim.2;19). Rundamtu in hiti'n a sim,"Hihi I thlahtu Pa ih duhthlanmi asi, Ka hnenih i pekmi hmuahhmuah pakhat hman ka hlohter lo ding, ni neta bikah ka kai tho hai sawn ding a si" (John.6:39). Ka pai kutsungih ta zohmanin in laksak theilo ding, Ka Pa le keimah cu pumkhat kan si. Pathian in a Fapa thisenin a thlenmi mithianghlim pawl siatsuah dingin ziang sersiammi par hmanah thu a pe dahlo ding.

8. Hi thutak zirhnak hi Paul lawngih rak zirh le aupi reromi asilo, Lal Jesu amah rori in a rak zirh a si. Rundamtu in leitlunah rawngbawlnak a thawh tikah a thusim hmaisa bik cu Nazaret ah a si (Lk.4:16-30). Jesu in, Elijah san laiah Pathian in Isreal nuhmei pawl kha kaan tahratin ramthim nuhmei pawl hnenah kamsang a kuat thu kha a sim. Cucu hrilnak asilo ahcun ziang a si ding? Mi tampi kaan tahratin a tlinlo le a phulo tu milai pawl hnenah zangfahnak le duhdawtnak a petu kha Pathian asi. Jesu in cang neta ah a simnawn bet, Kamsang Elisa san laiah Isreal ramah miphar tampi an um nan Syria mi Naaman siarlo zohman tithianghlim an silo. Jesu in a sim betmi cu, Pathianin mi tampi kaan tahratin mi pakhat hnenah duhsaknak a pek thu a sim. Pathian zangfahnakih hrilnak thu thawn peh aw in Jesui zirhmi in ziang a hringsuak? Mipi pawl kha an lung a awi maw? Hlawptlo zetin zirhnak cu an sang maw? Cang 28, 29 nakin in simmi cu "thinteunakin an khat"ih a mah thah an tum ti asi. Pathian fa le pawlin rin um zetin Pathian thutak cu sim le phuansuah asi tikah cuvek dodalnak cu ton a si theu. Pathian zangfahnakih hrilnak thu zirhnak ruangih hngirteunak in a khatmi thlarau cu Khrih ih Thlarau asilo, minungih dodalnak asi sawn. Kan Lalpa in thuthianghlim dang khalah hrilnak thutak hi a zirh. (Mth.11:25-27; John 6:37,39;15:16,19). Zohmanin Paul ih zirhnak hin Khrih a dodal an ti thei lo dingih Jesui zirhnak khal hi Paul ih zirhnak thawn a kalh aw asi ti theinak an neilo. Paul in a zirhmi pawl hi a mah rundamtu Khrih hnen ihsin a dawnmi pawl lawng an si. C.H .Spurgeon in a simdah bangin, ka sim rero mi hi thuanthu thar le zirnak thar a silo. A hnget khoh zetmi kan pupa san lai ih zirhnak hi ka zirh duhmi a si. Mi hrekkhat cun himi hrillawknak zirhnak hi Calvinism an ti. Asinan, Calvinism thluntu lakah Haiper Calvinism (Calvin ih zirhnak a hleihluatih fehpitu pawl ) thluntu an um. Annih cun milai ih mawhphurhnak pawl cu an ngaihthah ih Pathian huham cahnak lawngah an hngatawk tikah Pathian in milai parah mawhphurhnak a pekmi an ruat tel nawnlo. Curuangah Pathian zangfahnakih hrillawknak thu hi Pathian thuthianghlim in a zirh vekin kan theihthiam ih kan nunpi thei ding hi a thupi zetmi asi. Pathian in amai hmin sunlawinakah ziangkim a sersiam tikah a sersaimmi pawl parah mawhphurhnak nei in a sersiamih a duhnak vekin ziangkim cu tuahsuak asi theu.








9. HRILNAK cu a tikcu te ah a fiangih zumtui nunram hmuahhmuah ah a luahkhat. Thesolonika zumtu pawl kha Pathian ih hrilmi an sinak thu ciangfel dingah zirh an si. ( I The. 1: 4). Leilung sersiam hlan, sankhuk rei ihsin rundam si dingah thlan an si vekin a tikcu te ah rundamnak co dingah kawh an si (II The 2:13, 14 ). Cui Pathian Thlarau hnatuannak cun an nunram hmuahhmuah fangsuakin hmual a nei. Cui tlunah, Paul in Kolosian mi pawl hnenah thu a sim tikah fiangzetin a sim fawn, ''Pathian hrilmi, thianghlim le duhdawtmi….''tiah a ti ( kol 3: 12-4 : 6 ). Pathian zangfah hrilnakin zumtui nunah hmun a luah tikah a thinlung ruahnak, midang unau pawl thawn an pawlkawmnak, a innsang minung pawl thawn an pehtlaih awknak, le a hnatuannakih a pehtlaihmi milai pawl le a mawhphurhnak neihmi hmuahhmuah ah a lang dingih a nunram pumhlum in Pathian zangfahnak cun a luahkhat thluh ding. Hihi theih ringring dingmi asi, nun thianhlimnak hi Pathian ih hrilmi, Khrih thisen in a khawlhfaimi, Pathian fa le pawl hminsinnak asi. Nunthianhlimnak a umlonak hmunah Pathian zangfahnak ih hrilnak, rundamnak le Pathian fa sinak khal a umlo! Curuangah Piter in hril le kawh kan sinak ciang dingah in simnak asi ( II pit. 1:5- 11).


10. A neta bikkah kan theih dingmi cu hrilnak hi rundamnak hrang lawngah asilo, sawmnak le hnatuannak khal asi sawn. Khrih in kaithluntu hleihnih pawl kha a thlang ( John . 6: 70) ih Paul kha hnatuanbik nei ah a thlang (Dung. 7:15, 16: 17: 26).



HRILNAK THU THAWN PEHAW IN BAPTIST PAWL IH DINHMUN THUANTHU

Hmun duh um zetzetah Baptist pawl lak ihsin kan neihmi ro thil tha zetzet kan nei. Kannih hi tuisun ih minung kan siloih mizan ih minung kan si sawn. Kan kawhhran pupa pawlin kan thlun ding lamzin in zirhmi thuthlangpi pawimawh lakih pakhat cu "Baibal hi kan zumnak le kan tuahnak hrangih hngatawknak tobul umsun a si"ti asi. Baptist pawlin hitin an sim, Baibal in pakhatkhat a zirh asi ahcun zumih thlun ding asi ih cuvek thotho in Baibal in pakhatkhat a mawhthluk asi ahcun cucu doding asi. Asinan, riahsiat thlak zetin tuisanih zumtu a ti aw mi tampi cun leitlun sakhua biaknak dang thluntu pawl bangin, kan sakhua hotu pakhatkhat maw kan uar zawng thusim thiam pakhatkhat ih simmi hi Baibal in ziang a sim ti hnakin kan ngai pawimawh sawn theu. Asinan, Baptist pupa pawl hin Pathian thu Baibal in a simmi cu thlun dingah thinlung put hngetkhoh zet thawn Pathian thu cu a sual theilo asi tiah an pomih Baibal in a zirhmi hrillawknak cu an zumih an aupi in an phuangsuak asi.

Kan pupa pawlih zumnak cu kawmkelah thuhruk men an si loih an thurin le zumnak lamhruaitu cu mi zapi theih dingah ca ah ngan an si, an zumnak le tuahnak thurin pawl le thusuah pawl cu kanmah santhar zumtu pawlih pom le thlun dingah le kan zirhawknak ih kan hman dingah tha zetin ret an si. An zumnak ih an fehpimi thawn pehpar in zianghman lamzin hran le sim ding le sawisel ding kan neilo. An thurin le an zumnak ih an fehpimi pawl hi an fiang zet, an dunghnu ah an tesinfa pawlin thlun dingah ret that le kilkhawi that an si. Curuangah theihngilh lo dingin casungah ngan an si ih sankhat hnu sankhat ret thatih zumnak thurin ah hman an si. Ruahnak tha lo thlisia in voi tampi nuai theu hman sehla Pathian thutak zirhnak cu Thlarau in Pathain fa le pawl hrangah himten a kil ringring. Kan hmaithitu pawlin hrillawknak ziangtin an zum ti zohhnik uhsi.

Santhar Baptist hmaruaitu, Waldenses pawl kha Switzerland ah A.D 1120 ah an tongaw ih zumnak thusuah tawite an rak suah. An thusuah ih telmi thutlang pawl cu Baibal lawng hi zumnak le tuannak hram; minung sinak ih tlinlonak; kawhhran thawinak pahnih (zumtu tihnimnak le Lalpai zanriah) le a dang pawl; le kumkhua nunnak nei dingah Pathian zangfahnak ih hrillawknak thu pawl tla an si. Sankhuk nunnak co dingah hrillawknak thuthawn peh awin Waldensian pawlih thusuah mi cu; "Pathian in leilung sersiam hlan ihsin a hrillawkmi pawl kha siatnak le sankhuk hremhmun ihsin a rundam hai. Anmai mizia sinak pakhatkhat ruangah si loin, zumnak le thianhlimnak an sungah a rak hmuhcia ruangah khalah si loin, A Fapa Jesu Khrih sungih a duhdawtnak ruangah, a dang a tangmi pawl kha lanta tahratin mawhthluk theih rual lo amai a zalenmi duhthlannak le diknak thu ruangih a hrilciami an si". Hi thusuahhi kum zabi hleiruk (16) a thawk pek, hramtohsalnak (reformation) a thawk hlan kum 400 hrawng rei ih thusuahmi asi.

Baptist thusuah lakih a lar bik ti theihmi pakhat cu London ih a voihnihnak thusuah 1689 kumih zumnak thusuah a si. Cucu Baptist Pastor 37 pawl lungrualih thusuahmi asi. A hmaisa bikah, kum 1689 ah ca in nganih suah asi. Keimah bulpak cun kum 1689 ih zumnak thusuah hi Baibal thurin lailangtu bik asi ih a tha bik a si tiah ka zum.

Pathian thupek thawn peh awin an thusuah thlur 3-6 nakah a hnuailam vekin kan hmu thiei.

3. A sunlawinak puanzarnak dingah Pathian thupek asi. Milai hrekkhat le vancungmi hrekkhat pawl cu ruatcia in an um, a dang zawngin ka sim asile, a zangfahnak sunglawi ropi sunlawihnak ah Jesu Khrih sungah sankhuk nunnak nei dingah milai hrekkhat le vancungmi pawl cu ruahman cia in an um; cule a dang hrekkhat pawl kha an sualnak kha tuahsuak ih an tontlakmi sankhuk hremhmun sung lut dingah tanta an si. Cucun diknak Pathian a sizia a sunlawihter (I Tim.5:21; Mth.25:34; Eph,1:5,6; Rom .9:22,23; Jude4 ).
Himi ruatcia le ruahmancia vancungmi le milai pawl cu a hran liolio le thleng theih rual loin nemhnget cia an si, an tam le mal cu ciang felfel in thum le bet theih rual asilo. (II Tim .2;19; John13:18).


5. Kumkhua nunnak nei dingah Pathian in a ruatciami minung pawl cu, a rawp thei lomi Pathian ih tumtahnak le duhthlannak ih a lunghmuimi a thuthennak ropi in, sersiammi ziangthil hmanih ti danglam theinak um loten Amah Pathian ih a lak a simi a zangfahnak le duhdawtnak in Khrih sungah a kumkhua sunlawinak ah a hril (thlan) mi an si. (Eph.1:4,9,11; Rom 8:30; IITim .1:9;I The .5:9; Rom .9:13,16. Eph .2:5.12).

6. Hrilciami pawl cu Pathian ih cawimawinak co dingah rua-hmanciami an si. Cule, sankhuk zalennak a neimi Pathian ih duhthlannak in a tulmi hmuahhmuah cu amah Pathian lala in a timtuah sak thluh. Adam ruangih a tlusia zomi lak ihsin a hrilciami pawl cu hmualnei zetin kawh an si ih Khrih sungah rundam an si. Cumi tuahsuaknak dingah cun thlarau thianghlim in a tikcu teah hna a tuanih an sualnak thianfai in, fa ah pom an si ih ti-thianghlim an si. Cule thlarua thianghlim in lam a hruai ih rundammi fa le vekin zumnakin an nung asi. Pathian ih ruatcia le khawkhancia nak sungih a tel lo tu pawl cun hmualnei zetih kawhnak cu an colo ih, an sual khal thianfaisak an silo tlunah, Pathian in fa ah a pom hai lo. Pathian thuthangtha simmi cu ngai in khristian sakhua nakah taima zetin hma la tu khal an si thei nan, hmualnei ih kawhnak an colo ih Pathian inn sungsang ah tel theinak an nei lo. Ti-thianhlim khal an si lo ruangah Khrih sungah rundamnak khal an colo ih rundammi khal an si lo. (I Pit.1:2; II The.2:13; IThe .5:9,10: Rom.8:30: IPit 1:5; John.10:26;17:9; 6:24).

Kum 1833 ah saklam American Baptist pawlin Hamsphire ah zumnak thusuah thar an tuah . Cui an thusuah ah an thuthlangpi ih an hmanmi cu "Pathian zangfahnakih tumtahmi".(Of God 's purpose of Grace ) ti asi.
An thu suahmi cu a hnauilam vekin asi.

"Pathian in a zangfahnakin misual pawl a rak hrilcianak cu sankhuk rei ihsin Pathian in a rak tumtahcia mi asi ti kan zum. Amah in a sunglawi zetmi hrintharnak a pek vekin misual pawl kha a thianter ih a rundam hai, an nunnak hrangih a tulmi hmuahhmuah khal an rundamnak thawn milaw in a tuahsak thluh. Hitin Pathian ih thatnak, fimnak, thianhlimnak, zalennak , a thu hngehkhohzia le a ropitnak pawl a langter. Hi thutak hin porhawknak pawl cu a hloh ter lellel ih hnuaidawrnak, dutdawtnak, thlacamnak, thangthatnak , Pathianah hngat awknak, le Pathian ih ngilneihnak pawl kha nunah lang dingin nunpinak pawl a suahter. Cucun, zumtu pakhat cio in an co mi thlawsuah pawl kha a tha bik le a man nei bikin hman thiamnak a suahter. Cuitlunah thuthangtha zumtu pawl nunah cianfelnak a neihter ih khristian nun cianfelnak hrampi asi. Cuticun zumtu ih nunah ciangfel nun nunpi dingah le ngilnei zaidam nunih nung dingah lam mi a hruai".Hamsphire zumnak thusuahthar ih thutlang sirhsanmi pawl cu (II Tim.1:8,9: Eph.1:3-4: The.2:13-14: Dung.13:18,19: Rom.9:10-23: Jame 1:17: I Koe.4:7; II Tim.2:10).
Himi thusuah thotho hi thlanglam American pawlin 1925 kumah an hmang. Cumi hnu reilo teah thlanglam American Baptist pawl hrekkhatin himi hrillawknak zirhnak hi an rak tlansan nan tulai Baptist zumtu tamzet cu himi hrillawknak thutak zirhnak ah an kirsal. Robert B. Selp ih nganmi cabu ''Thlanglam Baptist le hrillawknak zirhnak'' timi hi Baptist pupa pawl zumnak zohsalnak bawmtu tha pakhat asi. A cabu hminih a tarlang bangin, thlanglam Baptist pawlin hrillawknak zirhnak thawn peh aw in ziangvek dinhmunah an ding ti a tarlang. Cuitlunah hrilhlawknak zirhnak thu vekin kan thlun ve dingah a sim bet. ( Cui cabu na lei duh a sile, a hnuailamih a dress ah cakuat aw: Sprinkle pubication S.P.O.Box. 1094, Harrisoburg, VA 22901, USA). Tuihlan kum reilo teah hrilhlawknak zirhnak hngetkhoh zetin rak pomtu Baptist zumtu hminthang pawl an hmin run tarlang dingin tikcu le can in in on lo ding. Himi thlawhsuahmi thutak zumtu malte pawl hmin lawng ka run tarlang ding: John Bunyan, Andrew Fuller, Williamcarey, Adoniaram Judson le C.H.spurgeon pawl tla an si. Tulaisanih Baptist zumtu unau pawl hin tuihlanih Baptist pupa pawlih zumnak an thlun asi ahcun milai phulo cingin Pathian zangfahnakih hrilnak hi an zum in an thlun dingih rinum zetin an phuang suak tengteng ding. Kawhhran pawlin khros parih nehnak hi hmaiah suangin an au pi ding asi. Hrilhlawknak thu fel zetin theihlo nakin khros ih thiltitheinak, huham cahnak le khros ih san pawl hi a hloh phah. Curuangah a cak lomi le a famkim lomi thutak cun misual pawl kha an sualnak sungih sin a runsuak thei lo ih, Pathian mi thianghlim pawl hnatuannak khalah an ral donakah bawmnak a pe thei lo. J.I. Packer in lailanten hitin a sim, ''Khatlamah, milai ih selinglet thluh zo dinhmun le milai phulo cingih hrilnak, cun khatlamah elruallo ih zangfahnak le kumkhua nunnak hrangih ruatcianak hi thuthangtha ih sungmuril a si ti kan hmuhthei hlan cu Khros ih sullam taktak hi kan hmu thei lo ding''. Tulai Baptist kawhhran zumtu pawl khal hin kan pupai' ro in tantami thlawhsuahnak le cawimawinak sungah kan kirsal ding asi ahcun hrillawknak Baibal thutak ah kan kirsal a tul.


III. HRILLAWKNAK ZIRHNAK IH THATHNEMNAK

Pathian zangfahnak thutak zirhnak hin zumtu pawl hrangah sim cawk lo thatnak a nei asi. Zumtu pawlih nitin hmuhtonmi thu tlangpi a tuam kim thluh. Mi pakhatin Pathian zangfahnakin misual dang pawl tampi rundam in an umlo lai ah, hril a sinak a theihfiang asi ahcun Thumkawm Pathian upatnak le ngainatnak thawn a thinlung sung ihsin thangthatnak le cawimawinak a luangliam ding (Rom11:33.36). Cawimawinak, lungawithu simnak le biaknak kha duhdawtnak thinlung sungin a luangliam ding. Pathian in misual santlailo le Pathian ral asi lai hmanah a duhdawtih a hrangah thiltha a tuahsak nak a theihfiang tikah a nunhlun, Pathian duhlo zawngih nunnak ihsin a her kir dingih Pathian thu hnuai ah a tuhlut aw ding. Cuticun hrillawknak a theihfiang ahcun ziangruangah Krih cu duhdawt ding ka si ti cu sim rero tul loin a theifiang ding (I John 4:19). Pathian duhdawtnakin Jesu Khrih sungah a hrangah a rak tuahsakmi pawl a theihfiang tikah a thinlung sungah duhdawtnak a hring suak dingih cui duhdawtnak cun a nun lam a hruai ding. Pathian in kan hrangah a duhdawtnak hi, a ral pa ih dung kan thlun rero lai hmanah, a hmun camcin asi ti in theihter tikah kan thinlung le ruahnak sungah duhdawtnak le hnuaidawrnak a suahter. Pathian in a duhdawtmi a Fapa hmangin ziangruangah kan hrangah thiltha a rak tuah? Pathian thinhengnak hnuaiah ansedawng kan silaiah ziangtin Pathian zangfahnak ngilneihnak hnuai ah fa dinhmunah kan ding thei? Aral le a huat bikmi dinhmunih kan dinlai hmanah in duhdawt thei tu Pathian ih duhdawtnak cu ziangvek duhdawtnak saw asi? Himi ruahnak hin kan thinlung sung in luahkhat tikah Pathian hmaiah thinlung tangdawrnak thawn khukbilin in kir ter dingih sual ihsin in tlan suakter ding.
Hrillawknak zirhnakih thathnemnak dang pakhat cu, Pathian in a zangfahnak cotu sidingah in ruatcia ih, a duhdawtnak a fapa sungih a langtermi thuthangtha hmangin in ko, ThlarauThianghlim rawngbawlnak le Fapa thisenin in thianfai ih a ra lai ding tikcu le caan ah in cawimawi leh ding asi tiah ciangzetin kan thinlung sungah in theihter. A zangfahnak ruangah a lakin thianfai kan si ahcun diknak le ropitnak Pathian in a hrilcia mi le a thianfai zomi pawl parah siatnak mawhphurhnak a thlenter lo ding ticu a fiang asi. Duhdawtnak Pathian in kan suahhlan ihsin, kan pianthar hlan -a ralpa satan fa dinhmun ah kan din lai hmanah a duhdawtnak ruangah a fapa neihsun thihnak ruangah kan sual in thianfai ih a fa dinhmunah in dinter asi ahcun kan pianthar hnu, Pathian fa tiah kawh kan si hnu ih lei tisa taksa sual mizia sungih talbuainak le kan ralpa satan ih dodalnak le leitlun saulih hnaihnawknak pawl lakih harsatnak lak ihsin a duhdawtnak cun in runsuak hrimhrim ding asi. Pathian duhdawtnak sungih sin zianghman in in then thei lo ding. Amah cu kan ta, kan lamtang a sinak cu "a duhdawtnak in mithianghlim le sawisel ding umlo" si dingah kawh kan si ih a fale dinhmunah in tuah zo nak hin a fiangter zo a si ( Rom 8:25-39; Eph 1:4 ). Kan sungah thiltha tuah a thawk tu cun khrih ih famkimnak ni sunglawi a thlen tiang zianghman thlaksammi um loin a tuah sunzawm vivo ding asi ti a fiang (Phi1:6).

Pathian zangfahnak ih hrillawknak zirhnak hin zumtu pawl sunglam nunah daihnak le thlakamnak sunglawi a suahter asi ti sim ta loin ka thu ka tawp ter sianglo. Pathian tuu rual pawl hin an rundamnak cu fimnak hmuahhmuah hrampi, ngilneihnak ih khat rundamtu, lei le van thuneihnak hmuahhmuah neitu, Pathian kut sungah a um asi ti an theih tikah an sunglam minung sinak cu daihnak ropi in a luahkhat ih an thinlungih rinhlelhnak sumzing pawl kha a haai kiang thluh asi.


IV. HRILLAWKNAK ZIRHNAK HIN ZUMTUI NUNAH THUTHANGTHA PHUANSUAHNAK THINLUNG LE THLAWSUAHMI NUNTUDAN PAWL A SUAHTER.
Pathian zangfahnak ih hrillawknak dodaltu pawlin, "milai phulo ih hrillawknak zirhnak hi miin an zum asi ahcun mi-hlo, thlarau hlo pawl hnenah thuthangtha an sim dahlo ding, misual pawl Khrih hnenah hruai an tum dahlo ding" an ti. Hitin a ruattu cu Pathian thu a hawl tikah, Pathian in a fapa, a kamsang le a dungthluntu pawl hmangin in zirhmi thutak ah hngataw loin, hrillawknak thuthawn pehawin, a mai neihciami ruahnakah a hngataw sawn asi. Milai ruahnak in a cangthei maw cang theilo ti ruahnak hnakin Pathian thu in ziang a sim timi theih duhnak le pom duhnak, hngat awk duhnak thawn Pathian thu kan hawl lo asi ahcun kanmai ruahnak thawn a mil awlo mi Pathian thutak pom theinak kan nei dahlo dingih milai suangtuahnak sungah kan cambang ringring ding.
Pathian in a thawk ( lei le van sersiam thawk) ihsin a cemnet (lei le van cemnak ni netabik ) tiang ih thilthleng ding pawl kha a rak nemhnget cia ( Isai.46: 10) lawg si loin a tawp tiangah thilthleng ding pawl hmuahhmuah thlenter dan ding pawl khal a rua-hman cia thluh. Hrilcia mi pawlcu rundam an si tengteng ding, asinan Pathian thu theihnak um loin rundam an si theilo ( Rom 10:7). Pathian in a hrilcia mi pawl rundamnak dingah a hmanmi buangrua pawl cu thuthangtha phuansuahnak, thuthangtha karhzai ternak ,thlacamnak, le zumtu thianghlim nunpawl an si. Cu pawl cu tuah famkim dingah Pathian in a Fapa leithlunah a thlah ih milai rundamnak dingah a tulmi pawl cu Fapa in famkim zetin a tuahthluh. Cule, Fapa in a tuah famkim zomi bungrua le hmanrua pawl cu Pathian mi thianghlim pawlin an hmangih rawng an bawl tikah Pathian thlarau in thutak eng cun Pathian hrilciami pawl thinlung sungah a kap engih sualsirnak ah hruai in, an thlarau cu a tinungih nunthar nei in Pathian fapa zumnak a neihter. Cutin ka sim tikah, Pathian Thlarau cun milai sia-tha-theihnak thinlung le duhthlan theinak thinlung cu thahrum hmangin a lotheihlo in a nawrhmawh asi ka tinak asi loih thuthangtha cu hrilciami pawl hnenah theihter asi tikah Thlalrau Thianghlim cun hrilcia mi pawl sunglam nunah thutak engin a sun engih a sun eng hnuah an thlalrau cu nunthar a pek, theihnak dik a neihter, cule milai ( hrilciami ) cun a mah minung sinak diktak le Pathian duhdawtnak thutak cu theihfiangnak a neih tikah lamzin dikah amai duhthlannak liolio in a kir salih Pathian Fapa zumnak ih nung dingin thu a tiamkam awknak asi sawn. Pathian Thlalrau in milai lamzin fehnak hlun a sualzia le a tihnungzia le Pathian duhdawtnak a theihtermi pawl cu zohman ih fial tul nawn loin an lamzin hlun ihsin an kir salih Pathian duhdawt zangfahnak cu mak ti in mangbangza zangfahnak ruangah Pathian hmaiah khukbilin an tapsuak sawn asi. Pathian in milai pianthar ter dingah tha-hrum a hmang lo, a duhdawtnak ih huham cahnakin a hrilciami pawl thinlung cu a neh sawn asi.
Hrillawknak zirhnak hin Pathian thuthangtha phuansuahnak le rawngbawl dingah zumtu pawl tirhsuaknak hi ziangtik hmanah a kalh dahlo ih a dodal dahlo, tha a pe sawn asi. Khrih theihpi tu le kawhhran dintu pawl kha Khrih in a rak simcia vekin (John 10:16 ), misual tampi rundam an si dingih kawhhran sungah kawmcih an siding ti thei in ralthatnak thawn hmai ah an nawr. Paul kha Kawrin khua ah rawng a rak bawl tikah Lalpa in hitin tha a rak pe," Hi khuasungah hrilciami mi tampi ka nei" tiin. Paul kha Khrih ih hmin a thei dah lo tu pawl hnenah thuthangtha a rak phuangin a theihtawp suah in a rak zuam rero asi ti kan thei. (Rom 15:20 ). Cule hrilciami pawl rundam an sinak ding le Khrih sungah a kumkhua in cawimawi an si theinak dinigah ziang hmuahhmuah kha a rak tuar (IITim 2:10). Arminian pawl ruahnak thawn kalh awin, Pathian zangfahnak in misual pawl a rak hrilcia (ruatcia) asi ti zirhnak hin Baibal vekin Thuthangtha phuansuahnak a suahter sawn asi. A dungthluntu pawl sanlai ihsin thuthangtha simtu (evangelist) ropi le tirhsuakmi (missionary) pawl lakah hrillawknak zirhnak a pomtu le a zirhtu pawl hmin tarlang a tul dingmaw? Malte lawng ka run tarlang ding: John Calvin, John Knox, GeorgeWhiteefield, Daniel Rowlanda, Jonathan Edward, William Carey, Samuel Zwemer, le midang pawl an si. Mi pakhatkhatin Pathian zangfahnakin hrillawknak zirhnak hi fiangfai zetin a theih asi ahcun "hrilciami pawl hrangah zianghmuahhmuah tuar ve" in raltha le thatho zetin Khrih thuthangtha phuangsuak tu ah a cang ding.
A netabikah, himi Pathian zangfahnak thutak sual theilo vekin Baibalin a zirhmi cu kan zumih kan phuansuah tengteng a tul asi. Pathian ih a ruatcia (hrillawknak) zirhnak thu thawn peh aw in, mi pakhatkhatin a theih lomi tampi a um ding nan, hi zirhnak thutak sunglawi hi hlawn theih asilo. Himi thutak sunglawi hi duhum le phuansuah hrimhrim ding asi. Ziangah tile Baibal cathianghlim cu a thu in fiangzet le huham cahnak thawn in theihter mi a si.
"Pathian in a mai zangfahnak, lainatnak ruangah a tumtah le a lunghmui zawng vekin a lo ruatcia ih a lo hrilcia vekin Thuthangtha theihternak in a lo ko ih, a thlazap nak hnuaiah a lo humhim tlunah, a ra thleng lai dingmi ni sunglawi ni ah Fapa ih sunlawinak tawmtu dinhmunah dingin a lo cawimawi lai ding ruangah tui na nunah nun thianghlim nei dingin Thlarau Thianghlim hnatuannak le rawngbawlnak in a lo thianter rero ih a duat zetmi fa vekin a lo kilvennak thutak cu na hnenah theihter asizo ruangah na nunnak ah nunthar, thlarauthar, thinlungthar, dinhmunthar le Fapa ih ro tawmtu dinhmun in fa sinak tiang a lo pekmi pawl hmuahhmuah cu hi leitlun na damsung tawite ah a hmin sunlawinak hrangah hmang aw ve thlang aw. Na sungih thiltha tuah a thawk tu cun a tawptiang a tuahsuak ding asi. Na suahhlan le na umnak leilungpi sersiam asi hlanah a lo thei in a lo ruatcia zo, misual, satan dungthlun le Pathian ral na si lai hmanah a lo duhdawtih a Fapa neihsun a lo petu na Pathian cun a Fapa sungah 'ka fa' na si tiah a lo pom zo ruangah na hrangah a tha mi zianghman sianlo mi a nei lo ih a lo siatsuah theitu ding, sersiammi zianghman a umlo, ziang hmuahhmuah cu Amai thu hnuai ih um lawnglawng an si ti na theihnak ruangah hnangam ten Amah na Pathian, a lo rundamtu cu rian thlang aw. Na theihfiang lo mi hrangah Thlarau bawmnak dil aw la, na hrangih a tulmi hmuahhmuah a lo theihter in mal a lo sawm ding".

(Casiartu zate parah Pathian in thutak theihtheinak lo pe hram she. Calettu).

Monday, August 20, 2007

Thlipi le Tisuar A Tho: Zisu Kaitho Aw!

Mt. 8.23-27(Mar 4.35-41; Luk 8.22-25)

(Chin Christian Church, Indianapolis, IN, USA, Sunday service ah thusimmi asi).
"Jesuh cu a dungthluntu pawl in an thlun ih long sungah an lut. Rinlopi-ah thlipi a huk ih long cu a pil zik. Asinain Jesuh cu a itthat. Dungthluntu pawlin an va tthangih, “Bawipa, in run aw! Kan thizik thlang a si,” tiah an ti. Cutikah Jesuh cun, “Ziangah so cuticun nan ttih? Nan zumnak a va mal so!” tiah a ti. Cule a tho ih thli le tilet cu dai dingin thu a pek; hmakhatte ah tili cu daitein a um sal. Mi hmuahhmuah an mang a bang ih, “Hi pa hi ziang bangtuk minung so a si? Thlipi le tilet hman in a thu an ngai!” tiah an ti."Thuhmaihruai:
Ziangruangah zumtu pawlin harsatnak kan tawng? Harsatnak kan tawn tikah kan zumnak cu khui ah saw asi? Kan zummi Zesu Khrih cu ziangvek Pathian (milai) saw asi? Kan Pathian kan thei taktak maw (Do we realy know our God)? Kan nitin nunah kan kiangah Zesu a itthat lai maw? Kai tho thlang aw!
Harsatnak:Ziangruangah zumtu pawlin harsatnak kan tong?- Harsatnak cu zumtu siatsuahtu ding a si lo- Harsatnak cu Pathian thawn in nai ter tu, Pathian loin kan nung thei lo asi ti intheihter tu sawn asi- Harsatnak cu milai sunglam nun thianhlim ternak, milai porh awknak sunglam nun bal pawl kangraltu meisa vek asi- Harsatnak cu kan biakmi Pathian cu ziangvek asi ti kan theih sinsinnak hrang hmanrua asiZumtu pawlin harsatnak ziangvekin kan hmaiton?-Harsatnak (tisung) ah kan pil hlo maw?-Harsatnak cu thei lo bangin kan um maw, kan itthat maw?-Harsantak ruangah midang kan mawhsiat maw?Zumtu pawlin harsatnak kan ton ding ziangruangah Pathian in a siangZumnak:Kan zumnak cu khui ah saw asi?Kan zummi Pathian cu ziang hrangah kan zum, vanram kainak ding lawng ah maw?Kan zummi Pathian cu khui ah a um?Zesu:Ziangvek Pathian (milai saw asi)? Pathian kan thei taktak maw?Kan biak mi Pathian cun ziangvek thilthitheihnak a nei ih ziangvek thiltitheinak tiang hmang thei dingin kan hnenah a um
Harsatnak ziangtin kan hmaiton?
Khristian pawlin ziangruangah harsatnak kan tong timi ruat khawm hlanah Bawi Zesu le a dunthlungtu pawl thuanthu malte’n zoh hnik uhsi. A dungthluntu pawlin Bawi Zesu ih thusim mi tampi an ngai zo, mina a tidam mi, thlarau sual a dawi suak mi, thilmak a phunphun a tuah mi pawl an hmu rero zo ih an in le lo, sungkhat tan ta in Khrih dung cu an thlun rero. Zesu in mipi hnenah thu asim theh hnu ah “khatlam ralah va feh uhsi” a tivekin lawng thawn khatlam ralah feh dingin an feh. Thlipi a hrangih tisuar a tho ciamco, a kaithlun pawl cu an mangbang in “kan pil thluh thlang ding” tiah an au ciamco.Bawi Zesu in ziangruangah thlipi le tisuar huk dumdo lakah a kaithlun pawl kha thlaphang le lungphang hiamhiam dingin a itthah san? A dungtluntu pawlin ziangtin harsatnak cu an hmaiton? Lawng sungih tohkham sau parah Zesu a itthat lai le a dungthlun tu pawl lungphang zuangzam rero pawl cu mithlam ah langter in thu ruat khawm hnik uhsi.Ahmaisa ah kan zir thei mi pakhat cu harsatnak hi kanmah siatsuahtu si loin Pathian thawn in naiter sinsin tu, Pathian huham cahnak, a lainatnak le duhdawtnak in theifiang sinsin ter tu le kan zumnak hnget khoh ter tu sawn an si. Kan biak mi kan Pathian hnen ihsin malsawmnak, rundamnak, thlarau le tisa laksawng a phunphun kan dawng rero zo ih a malsawmnak kan cen rero hnu khalah kan Pathian sinak hi kan thei famkim thluh thei dah lo ih kan theih hrih lo mi, a huham cahnak le ropitnak hi a um ringring. Cutin a mah thawn kan nai awk sinsin theinak ding, kan biakmi Pathian cu kan theih sinsin thei nak ding sawnah harsatnak cu kan hmakhua ah a thleng theu sawn asi.Harsatnak kan tawn tikah zumtu pawlin ziangtin kan hmaiton theu? Himi casiar tu kan zate’n Zesu le a dungthlun tu pawl lakah lawng parah rak to ve sehla thlipi le tisuar a tho dupdo, a huk dupdo tikah mi hrekhat cu tipi sungah a dawp kan um men ding a zum um.Voi tampi cu buainak le harsatnak kan tonmi cu ziangtin thatnak lam hrangah kan her tum ding, harsatnak lak ihsin Pathian in ziang in zirh duh timi hnakin harsatnak sungah kanmah lala kan pil hlo theu, tisungah kan dawp pang theu. A dungthlun tu pawl cun buainak an ton tikah Bawi Zesu hnenah, “Bawipa, kan thih thluh pawi na ti lo mawsi?” an ti. Voi tampi cu harsatnak le buainak kan ton tikah kanmah lamah ziangvek tlaksamnak kan nei timi zoh loin “zoha ka mawhsiat ding?” timi kan zoh hmaisa theu. Cun, himi casiar tu pawl hi Bawi Zesu le a dungthlun pawl lakah lawng rak to ve sehla mi hrekhat cu kanmah riangri tohkham sau parah a itthat rero kan rak um men thei. Kawhhran tampi ah thlarau mit in nan zoh asile pastor, kawhhran upa, tuu khal pawl a itthat ih hngawk rero nan hmu theu men thei. Zumtu, kawhhran member pawl an thlaphang in an thlarau a vavai rero, tihal in an au rero khal theithei lo, an buai an aukio laiah a itthat rero mi pastor, mai tisa hlawknak lawng ruat in thlarau mitcaw pastor tampi nan hmu men thei. Cuvek thotho in mai harsatnak le buainak hman thei lo, thih ngeingeinak nathrik in taksa sunglam a ei re rawp rero lai ah, dam vek in thei aw si sunglam thlarau nun cu khensar nathrik (pulh nathrik) pawlin a ei ngawr theh mi zumtu tampi kan um (thei). Sualnak tisuar in in khuh dupdo, tisung ah kan pil cuarco, (thlarau in) kan thaw kan thaw thei nawn lo, kan mit a nga riairiai lai khalah harsatnak kan tong, kan buai asi ti thei aw lo, Bawi Zesu kawh hna thiam lo, zumtu ti aw tampi kan um theu. Vawi tampi that duh ruangah harsatnak thup hmang tla kan um. Tisuar a huk dupdo rero nan, pa raltha, zumtu tha si duh ruangah sunglam nun khur rero, thlaphang rero cingin buainak nei lo vekin Zesu kawh hna thiam lo tampi kan um thei. That duh tuk le midam si duh tukah khensar natnak a nei rero nan a thup men tu cu a mai thihnak lamzin a sial rero asi ti a theih awk a tha. Tisuar in a nunnak lawngpi cu a fen dutdo, thlipi le tisuar in a khuh duahdo laiah, zumnak hnget khoh nei si lo, Zesu Khrih kawh hna thiam lo cu mahlemah thisung ah phim aw rero tu asi fawn.Harsatnak cu ziangruangah kan parah thleng dingin Pathian in a siang? Ziang hmuahhmuah cu Khrih kutsungah pek asi zo ih a duhduh in kan harsatnak pawl cu in ti lak kiang sak in a cem ter in a dai ter thei ringring. Kanmah siatnak si loin amah Pathian kan theih sinsin theinak ding hrangah hmanrua tha an si sawn ruangah kan ruahban lo, milai in kan tuah thei lo, kan tlin lo, kan tuar thei lo mi harsatnak khal kan parah a thlen theunak sawn asi. Cuvek can lai khalah, Bawi Zesu cu na kut in na tham banah na kiangah nangmah kanmah bawm dingin, kan harsatnak tisuar pi tukdai dingin a um ringring, in hngak ringring asi. .Khui ah si kan zumnak?Khrih dungthlun tu pawl hin Israel thuanthu an thei, Pathian in van ih ni a din/cawlh ter lai, sersiammi parah thuneihnak a nei asi ti a langternak ah Joshua in ral a do lai ah ni a cawlh ter mi thuanthu pawl kha a dungthluntu pawlin an thei ko ding. Bawi Zesu in thilmak tampi a tuah mi khal an hmu zo. Asinan, tisuar le thlipi cu Bawi Zesu in a tukdai thei ding maw, Bawi Zesu khrih hmin in anmah in teh thli le tisuar parah thuneihnak an nei ding maw ti khal an thei lo a bang. Bawi Zesu in ‘Khui ah saw nan zumnak?” tiah a kawk hai. Kan zummi Pathian hi kan zum taktak maw? Kan thei taktak maw? Milem bia pawl pathian biak vek fangin kan zum in kan be rero pang maw? Kan zumnak hin nitin ih kan ton mi nunramah a takin hmual a nei maw? Bawi Zesu cu kan nitin nunah kan Bawi le lal taktak asi maw? Ziangvek tluk fangin Pathian kan zum? Kan zummi kan Pathian thawn kan pehtlaih awknak hi ziangvek fang asi? Mi tampi cun Pathian kan zum kan timi hi vanram kainak lawngah kan zum ih kan nitin nun ahcun hmun kan neither ve dah lo ruangah kan nun cu Pathian thu thawn a hla aw zet theu asi lo maw? Milen bia pawl vekin Pathian cu biak inn sungah kan tan ta theu ih hmun dangdang ahcun kan duhduh in sualnak khal kan tuah, misiatnak khal kan tuah, kanmai tisa diriam zawng in kan nung, cutikah harsatnak kan ton tikah vava kan tum theu. Cuhnakin a pawi sinsin mi cu mangbang vansan can hmanah Zesu kawh hna thiam lo kan um lai hrih.Kan nitin nunah harsatnak kan ton can ah siseh kan lungawi can ah siseh Pathian thawn ziangtluk nai/hla ah kan feh ti hi zoh aw sal uhsi. Lawng parah Bawi Zesu, thlipi le tisuar parah thu neitu, um cingin a dungthluntu pawl thinlung sung ahcun Zesu cu thlanghra dan um vek a rak si? Nau te pakhat cu sahmuan (zoo) ah na hruai tikah ramsa pawl cun an keu thei lo, ramsa hmuan kiltu pawlin ramsa pawl cun milai keu ban lo dingin an ret/tuah nan, naute cun a hmuh tikah a tih thotho vek khi kan si theu. Kan zummi Pathian thawn ziang tluk kan nai aw aw ih kan zummi Pahtian cu ziangvek thiltitheinak nei ah kan ruat? Biak in sungah nitin thlang leng rero na cingin Bawi Zesu thawn hlapi ah nitin kekar rero a theih asi. Nitin Bible cabu kengin Pathian thu sim rero, Pathian thu simmi ngai rero, thlacam ringring na cingin Pathian Thlarau thawn hla pi ah kan rak vakvai reo thei thotho asi. Kan Pathian khui ah saw asi?Bible sung thuthimnak pakhat in la hnik uhsi: Thuthlugnhlun sungah, Vancung mi cu Gideon hnenah lang aw tahratin “Pa raltha, Pathian na hnenah a um asi” a ti tikah Gideon in ziang ati? “Pathian kan hnenah a um asile ziangruangah kan Israel miphun parah hivek a thleng?” Cuvek cu harsatnak kan ton tikah kan thinlung sungah a thleng theu mi asilomaw? Pathian in in tlansan, Pathian cu vanramah a um ruangah kan harsatnak in theihpi lo, kan kawh khal le in thei ban lo, asilole kan sual tuk ruangah kan thlacam in sang duh lo, asilole a dungthlun tu pawl vekin kan Pathian cu a itthat ah kan ruat theu asilomaw? Kan duhmi kan ngah lo tikah, kan ruah lopi’n thil a thleng tikah, kan ruahsan mi vek in thil a cang lo tikah, kan duhmi kan hloh tikah, Pathian cu kan hnenah a um nawn lo, in tlansan vekin kan thei theu asi lo maw?Kan Pathian cu khuiah a um, tiah kanmah le kanmah kan sut awk hlanah “ka zumnak cu khui ah saw asi?” tiah mah le mah sut aw sawn ding kan si. Kan biak mi kan Pathian, Zesu Khrih ih Thlarau, Thlarau Thianghlim cu Biak in tumpi sungah a cam ringring mi asilo. Bible in ziang in sim? Pathian Thlarau Thianghlim cu amah zumtu pawl hmuahhmuah thinlung sungah a ceng, a cam, a um ringring asi. Cui Thlarau Thianghlim cu Pathian thiltitheinak huham cahnak thawn a khat mi asi. Na harsatnak thlipi le tisuar tukdai dingin na kai tho ve ding maw? Ziang hmuahhmuah parah thuneihnak, huham cahnak nei tu Pathian cu na Pa, na Pathian, na rualpi tha bik asi zo ih Thlarau in na sungah a um ringring. Curuangah, na zum ngam zatin a ropitnak le huham canak na hmu ding, na zum ngam zatin malsawmnak khal na co ding.Ziangvek milai saw asi?A dungthluntu pawl cun nitin te Khrih dung an rak thlun rero nan, Bawi Zesu in tisuar le thlipi parah thu a pek ih “cawl uh” tiah a cawlhter tikah a dungthluntu pawl cun “Ziangvek milai fapa saw asi?” tiah mangbang le phaw keke in anmah le anmah an sut aw zawk rero.Rev. Peter Lialian in a simmi tatthimmi thutawi kan vun sang ta ding: voi khat cu, kawlphai ah Saya Ahung te pawl thawn crusade an tuah zik. Cutikah, khawsung kawhhran upa pawlin mikhual an va hmuah. Culai ah Saya Ahung te pawl an rak tleng. Kawhhran upa pakhat pa cun, mikhual pawl hnenah “Saya Ahung te pawl an rak ra dingih kan nuam zet ding, amah cu thusim thiam ngaingai asi” ti ah a sim rero. A simmi pa cu Saya Ahung asi ti a rak thei lo. Cutikah Saya Ahung cun “Saya Ahung cu na thei mawsi?” ti ah asut. Cutikah a nih in, “Ka thei tuk e, a thusim tla ka ngai ringring, thusim tla a thiam zet si?” tiah a ti. Cuvek cu mi tapi kan si theu. Bawi Zesu thu hla kan thei ringring, a thu kan ngai ringring, a thu cu amah Bawi Zesu lala hnak hmanin kan sim thiam sawn tla asi thei. Asinan, amah Bawi Zesu taktak cu kan thei lo theu. Curuangah nineta bikah Bawi Zesu in “Rawl ei ding ka neih lo can ah rawl in pe dah lo” tiah mi tampi hnenah a ti lai ding. Kan zummi Bawi Zesu cu kan Biak inn sung tohkham neta bik ah tla a rak to ringring theu thla asi thei. Kan nitin hnatuannak hmunah kan kiangah a tuan rero tla asi thei. Kan zummi kan Pathian hi kan thei taktak maw?Kan zummi Pathian hi ziangtin kan thei? Vanram kainak ticket in leisak tu lawngah kan ruat theu asi lo maw? Kan nitin nunah kan thinlung sungah hmun kan pe mal tuk theu asi lo maw? Kan nitin nunah, biaknak siseh mimal le senpi khawtlang hrang thuhluknak kan tuah tikah Bawi Zesu in hmun a nei mal tuk theu asi lo maw? Nupi pasal kan hawl awknak ah, rualpi kan kawm awknakah, ramdang kan fehnak ah, hna kan tuannakah, midang thu kan relnakah, kan harsatnak kan hmaiton tikah, Bawi Zesu in hmun luah mal tuk theu asi lo maw? Cutin si sawn loin, zumtu pawlin kan biak mi kan Pathian cu kan lal, kan rualpi tha, kan sungkhat nai bik, kann rinsan bikmi dinhmunah dinter ringring ding kansi. Nupi pasal karah ah siseh nu/pa le fa le karlak khalah Zesu Khrih cun hmun kaubik, tha bik kan luah ter lo tikah buainak kan tong ringring theu asi lo maw? Kan lungawi ah, kan ruahsiat ah, Zesu cu a hmaisa bikah kan ko lo theu asi lo maw? Anih cu mi zohman in in theihpi thei lo mi, nupi pasal sungkhat unau, nulepa hnenah kan sim ngam lo mi, kan sim khal in in theihthiam sak thei lo mi, kan nun thuthuk pawl khal in theihsak, kan sim hlan ihsin in theihsak ringring ih ziangtikah a hnenah bawmnbak kan dil ding, ziangtikah amah cu kan nai bikmi dinhmunah kan ret in amah kan pan ding timi hngak in kan kiangah a um ringring sawn asi. Kan sungah Thlarau in in cencilh ringring sawn asi.Kan nunah ziangvek hmun kan luahter, kan pek timi zirin a thiltitheinak le huham cahnak khal kan hmu ding. Cun, Zesu Khrih cu ziangvek in kan zum? Zovek asi ti in kan thei? Zianghmuahhmuah parah thuneihnak nei tu asi ti ah kan thei nan kan nitin nunah cui thuneihnak cun lai in rel sak dingin hmun kan pe lo theu asi. Kan taksa thinlung thlarau damnak hrangah, kan hnatuannak, in le lo, thil le ri, midang kan pehtlaih mi hmuahhmuah par khalah kan lal le thuneitu ah kan ret asi ahcun cu pawl hmuahhmuah cu amai hmin sunlawinak hrangah amah sawn in a kil him theu sawn asi.Netnak: Kan nitin nunahZumtu pawlin Pathian thukam (promise) kalhzawngin kan tonmi pawl hi Pathian kan theih sinsinnak ding hrangah asi sawn.-Siangpahrang tuan dingin hriak thih asi tikah, David in ziangvek a tong? Israel siangpahrang tuan rero lai, Saul in thah a tum;-A unau lakah lal le miuk tuan dingin mang a man ve ten Joseph in ziang a ton? A unau pawlin thah an tum, salah an zuar, Pontifar nupi in sual a puh, thawngah an tlak;-Zesu Khrih in a dungthlun dingin a kawh hnu ah Paul in ziangvek a tuar? Amai miphun pawlin vawi duailo an thawi, an fel, a thi sihmang tiah hnawr pawn ah an hlawn, a taksa sungah natnak a tuarih ttap ruangro in Pathian a ko “a naa tuk, ka taksa sungah feipi ih sun vekin a naa” a ti, Rome cozah in thawng an thlak, a rualpi pawlin an tlansan theh;-A miphun pawl khal sal sung ihsin hruaisuak dingin hril asi tikah Moses in ziang a tuar? Naute asi lai ihsin thah ding in hawl a si, a miphun pawlin an hawng, siangpahrang inn ihsin tlan in hram lakah kum 40 sung tuu khal a tuan;Hi pawl hmuahhmuah hin tuisun ah kan hnenah ziangthu tal in theihter duh mi a um asi ahcun hihi a tel ti a fiang, zumtu, Khrih dungthluntu pawl nunah Pathian in inkam cia mi, kan zumnak ti siatsuah dingin nasa ten dodal tu, thlarau sual in in do ringring asi. Lennak thlawsuah dawngin in tiamkam cia mi, zumnak nei kan si ahcun tlaksamnak anhai nak in tikcu ziangmawzat kan hmakhua cu khua a luah san men thei; miphun, kawhhran, pawlkom mipi hruaitu dingin vozem le Pathian hriak thih mi kan si ahcun a linglet in midang huat bikmi tla kan si can a um thei; Pathian mi hman zet, leitlun ah mi tampi parah van thlawsuah a luansuak nak ding, Pathian hriak thih kan si ahcun tluksiatnak le dodal nak a phunphun kan ton hmaisak a tul tla asi thei. Cuticun, Pathian hnen ihsin kan ngah dingmi, Pathiann kan riannak ding tiah kan ruah mi, thlawsuah malsawm kan dawng mi tiah kan ruah mi dinhmun thleng thei dingin a hlatbiknak hmun ah kan din can tla a um thei. Cu hmuahhmuah cu Pathian in in tiamkam cia mi siatsuahtu an si lo, Pathian hnen ihsin kan ngah mi thlawsuah malsawm, kan mah hmangin Pathian in mi tampi thlawsuah a pek mi pawl hi amah Pathiang zangfah lainatnak, Khrih ih duhdawtnak le kan sung ah in cencilh tu Thlarau Thianghlim thiltitheinak huham cahnak liolio in tuahsuak an si ti in theihter tu, kan thinlung sungah milai porh awknak pawl meisa vekin kang alh ih thianfai tu sawn an si.Zumtu unau, tuisun, tuican ah, taksa natnak, thinlung retheihnak, thinhengnak, zumnak tlaksamnak, tluksiatnak, famkim lo nak, mi huat nak, dodal nak, heknak, relsiatnak, thangsiatnak, na thinlung in a tumtah le a duhmi pawl thawn kalh aw mi pawl na nitin nunah a thleng rero asi ahcun zianghman na mang bang hlah she. Zan na it tikah tisuar hrum dupdo, thlipi hup dupdo tluk in na hna sungah it that thei lo ding khawp in a lo hnaihnawk tu thil a um maw? Na lamzin fehnak cu a cim bal theh zik, na damsung lawngpi cu a siat zik cuahco, tisungah a pil zik cuahco vekin na thei maw, a hua tu na siatnak a tuah duh tu pawl cu an tam sawn ih an cak zet, an tong thei zet, thil an ti thei zet vekin na hmu hai maw? Dik lo zetin mawsiat le zuarthlai na tong maw? Na covo le canpual ti ah na ruahmi pawl cu midang in an lo siatsuahsak, laksak vekin na thei maw? Na hmailam hrang na tumtah mi lamzin cu thim hin a khuh vekin na hmuh can a um maw?
Bible sung tahtthimnak pawl zoh hnik uhsi; Bible sungah zumtu pacangtha pawlin Pathian thukam an nunah a famkim hlanah mangbang anhaiza harsatnak an tong hmaisa theu.- Abraham- Van arsi zat tesinfa nei dingin thukam asi lai ah a fapa neihsun cu raithawinak ah pek fial asi, a theih lo ramah a feh suak a tul.- Joseph-Lal (Mi Uk) tuan dingin mang a man laiah sal tannak, sualnak nei lo rori thawng thlaknak, mai unau pawl ih huatnak, thuphan puhnak pawl a tuar hmaisa- David-Siangpahrang tuan dingin hriakthih asi laiah Saul siangprang in a hua ih le thah ding tiangin hual a tuar- Paul: Zumnak dik, vanram laksawng a hmuhsuak ih Khrih ah thukamthar a cove ten a miphunpi pawl huatnak, vuak le velh, taksa natnak, thinlung sual awknak, thawng tlaknak tiang a tuar- Khrih Zesu-leitlun milai runsuak dingin-a nauta bik Khross parah thahnak a tuar hmaisa
Ziang na tong ve?-Taksa damlonak, thinlung retheihnak, huatnak, tlaksamnak, milai thinlung duh lo zawng, Pathian thukam kalh zawngin a thleng rero mi, na tawn mi a um maw?Cuhmuahhmuah cu leitlunah zumtu pawlin an rak feh zomi lamzin a si.
Khrih Zesu cu na kiangah a itthat lai maw, kai tho thlang aw!Na kiangah Zesu a it that maw? Kai tho thlang aw! Zianghmuahhmuah parah thuneitu, Pathian Fapa Zesu Khrih cu na sungah Thlarau Thianghlim hnatuannak in zianghmuahhmuah parah thuneihnak huham cahnak thawn a lo um pi ringring asi.

Saturday, August 18, 2007

THLIPI le TISUAR A THO: ZESU KAITHO AW!

Mt. 8.23-27
(Mar 4.35-41; Luk 8.22-25)
(Chin Christian Church, Indianapolis, IN, USA, Sunday service ah thusimmi asi).

"Jesuh cu a dungthluntu pawl in an thlun ih long sungah an lut. Rinlopi-ah thlipi a huk ih long cu a pil zik. Asinain Jesuh cu a itthat. Dungthluntu pawlin an va tthangih, “Bawipa, in run aw! Kan thizik thlang a si,” tiah an ti. Cutikah Jesuh cun, “Ziangah so cuticun nan ttih? Nan zumnak a va mal so!” tiah a ti. Cule a tho ih thli le tilet cu dai dingin thu a pek; hmakhatte ah tili cu daitein a um sal. Mi hmuahhmuah an mang a bang ih, “Hi pa hi ziang bangtuk minung so a si? Thlipi le tilet hman in a thu an ngai!” tiah an ti."

Thuhmaihruai:
Ziangruangah zumtu pawlin harsatnak kan tawng? Harsatnak kan tawn tikah kan zumnak cu khui ah saw asi? Kan zummi Zesu Khrih cu ziangvek Pathian (milai) saw asi? Kan Pathian kan thei taktak maw (Do we realy know our God)? Kan nitin nunah kan kiangah Zesu a itthat lai maw? Kai tho thlang aw!

Harsatnak:
Ziangruangah zumtu pawlin harsatnak kan tong?
- Harsatnak cu zumtu siatsuahtu ding a si lo
- Harsatnak cu Pathian thawn in nai ter tu, Pathian loin kan nung thei lo asi ti intheihter tu sawn asi
- Harsatnak cu milai sunglam nun thianhlim ternak, milai porh awknak sunglam nun bal pawl kangraltu meisa vek asi
- Harsatnak cu kan biakmi Pathian cu ziangvek asi ti kan theih sinsinnak hrang hmanrua asi
Zumtu pawlin harsatnak ziangvekin kan hmaiton?
-Harsatnak (tisung) ah kan pil hlo maw?
-Harsatnak cu thei lo bangin kan um maw, kan itthat maw?
-Harsantak ruangah midang kan mawhsiat maw?
Zumtu pawlin harsatnak kan ton ding ziangruangah Pathian in a siang
Zumnak:
Kan zumnak cu khui ah saw asi?
Kan zummi Pathian cu ziang hrangah kan zum, vanram kainak ding lawng ah maw?
Kan zummi Pathian cu khui ah a um?
Zesu:
Ziangvek Pathian (milai saw asi)? Pathian kan thei taktak maw?
Kan biak mi Pathian cun ziangvek thilthitheihnak a nei ih ziangvek thiltitheinak tiang hmang thei dingin kan hnenah a um



Harsatnak ziangtin kan hmaiton?

Khristian pawlin ziangruangah harsatnak kan tong timi ruat khawm hlanah Bawi Zesu le a dunthlungtu pawl thuanthu malte’n zoh hnik uhsi. A dungthluntu pawlin Bawi Zesu ih thusim mi tampi an ngai zo, mina a tidam mi, thlarau sual a dawi suak mi, thilmak a phunphun a tuah mi pawl an hmu rero zo ih an in le lo, sungkhat tan ta in Khrih dung cu an thlun rero. Zesu in mipi hnenah thu asim theh hnu ah “khatlam ralah va feh uhsi” a tivekin lawng thawn khatlam ralah feh dingin an feh. Thlipi a hrangih tisuar a tho ciamco, a kaithlun pawl cu an mangbang in “kan pil thluh thlang ding” tiah an au ciamco.

Bawi Zesu in ziangruangah thlipi le tisuar huk dumdo lakah a kaithlun pawl kha thlaphang le lungphang hiamhiam dingin a itthah san? A dungtluntu pawlin ziangtin harsatnak cu an hmaiton? Lawng sungih tohkham sau parah Zesu a itthat lai le a dungthlun tu pawl lungphang zuangzam rero pawl cu mithlam ah langter in thu ruat khawm hnik uhsi.

Ahmaisa ah kan zir thei mi pakhat cu harsatnak hi kanmah siatsuahtu si loin Pathian thawn in naiter sinsin tu, Pathian huham cahnak, a lainatnak le duhdawtnak in theifiang sinsin ter tu le kan zumnak hnget khoh ter tu sawn an si. Kan biak mi kan Pathian hnen ihsin malsawmnak, rundamnak, thlarau le tisa laksawng a phunphun kan dawng rero zo ih a malsawmnak kan cen rero hnu khalah kan Pathian sinak hi kan thei famkim thluh thei dah lo ih kan theih hrih lo mi, a huham cahnak le ropitnak hi a um ringring. Cutin a mah thawn kan nai awk sinsin theinak ding, kan biakmi Pathian cu kan theih sinsin thei nak ding sawnah harsatnak cu kan hmakhua ah a thleng theu sawn asi.

Harsatnak kan tawn tikah zumtu pawlin ziangtin kan hmaiton theu? Himi casiar tu kan zate’n Zesu le a dungthlun tu pawl lakah lawng parah rak to ve sehla thlipi le tisuar a tho dupdo, a huk dupdo tikah mi hrekhat cu tipi sungah a dawp kan um men ding a zum um.
Voi tampi cu buainak le harsatnak kan tonmi cu ziangtin thatnak lam hrangah kan her tum ding, harsatnak lak ihsin Pathian in ziang in zirh duh timi hnakin harsatnak sungah kanmah lala kan pil hlo theu, tisungah kan dawp pang theu. A dungthlun tu pawl cun buainak an ton tikah Bawi Zesu hnenah, “Bawipa, kan thih thluh pawi na ti lo mawsi?” an ti. Voi tampi cu harsatnak le buainak kan ton tikah kanmah lamah ziangvek tlaksamnak kan nei timi zoh loin “zoha ka mawhsiat ding?” timi kan zoh hmaisa theu. Cun, himi casiar tu pawl hi Bawi Zesu le a dungthlun pawl lakah lawng rak to ve sehla mi hrekhat cu kanmah riangri tohkham sau parah a itthat rero kan rak um men thei. Kawhhran tampi ah thlarau mit in nan zoh asile pastor, kawhhran upa, tuu khal pawl a itthat ih hngawk rero nan hmu theu men thei. Zumtu, kawhhran member pawl an thlaphang in an thlarau a vavai rero, tihal in an au rero khal theithei lo, an buai an aukio laiah a itthat rero mi pastor, mai tisa hlawknak lawng ruat in thlarau mitcaw pastor tampi nan hmu men thei. Cuvek thotho in mai harsatnak le buainak hman thei lo, thih ngeingeinak nathrik in taksa sunglam a ei re rawp rero lai ah, dam vek in thei aw si sunglam thlarau nun cu khensar nathrik (pulh nathrik) pawlin a ei ngawr theh mi zumtu tampi kan um (thei). Sualnak tisuar in in khuh dupdo, tisung ah kan pil cuarco, (thlarau in) kan thaw kan thaw thei nawn lo, kan mit a nga riairiai lai khalah harsatnak kan tong, kan buai asi ti thei aw lo, Bawi Zesu kawh hna thiam lo, zumtu ti aw tampi kan um theu. Vawi tampi that duh ruangah harsatnak thup hmang tla kan um. Tisuar a huk dupdo rero nan, pa raltha, zumtu tha si duh ruangah sunglam nun khur rero, thlaphang rero cingin buainak nei lo vekin Zesu kawh hna thiam lo tampi kan um thei. That duh tuk le midam si duh tukah khensar natnak a nei rero nan a thup men tu cu a mai thihnak lamzin a sial rero asi ti a theih awk a tha. Tisuar in a nunnak lawngpi cu a fen dutdo, thlipi le tisuar in a khuh duahdo laiah, zumnak hnget khoh nei si lo, Zesu Khrih kawh hna thiam lo cu mahlemah thisung ah phim aw rero tu asi fawn.

Harsatnak cu ziangruangah kan parah thleng dingin Pathian in a siang? Ziang hmuahhmuah cu Khrih kutsungah pek asi zo ih a duhduh in kan harsatnak pawl cu in ti lak kiang sak in a cem ter in a dai ter thei ringring. Kanmah siatnak si loin amah Pathian kan theih sinsin theinak ding hrangah hmanrua tha an si sawn ruangah kan ruahban lo, milai in kan tuah thei lo, kan tlin lo, kan tuar thei lo mi harsatnak khal kan parah a thlen theunak sawn asi. Cuvek can lai khalah, Bawi Zesu cu na kut in na tham banah na kiangah nangmah kanmah bawm dingin, kan harsatnak tisuar pi tukdai dingin a um ringring, in hngak ringring asi. .

Khui ah si kan zumnak?

Khrih dungthlun tu pawl hin Israel thuanthu an thei, Pathian in van ih ni a din/cawlh ter lai, sersiammi parah thuneihnak a nei asi ti a langternak ah Joshua in ral a do lai ah ni a cawlh ter mi thuanthu pawl kha a dungthluntu pawlin an thei ko ding. Bawi Zesu in thilmak tampi a tuah mi khal an hmu zo. Asinan, tisuar le thlipi cu Bawi Zesu in a tukdai thei ding maw, Bawi Zesu khrih hmin in anmah in teh thli le tisuar parah thuneihnak an nei ding maw ti khal an thei lo a bang. Bawi Zesu in ‘Khui ah saw nan zumnak?” tiah a kawk hai. Kan zummi Pathian hi kan zum taktak maw? Kan thei taktak maw? Milem bia pawl pathian biak vek fangin kan zum in kan be rero pang maw? Kan zumnak hin nitin ih kan ton mi nunramah a takin hmual a nei maw? Bawi Zesu cu kan nitin nunah kan Bawi le lal taktak asi maw? Ziangvek tluk fangin Pathian kan zum? Kan zummi kan Pathian thawn kan pehtlaih awknak hi ziangvek fang asi? Mi tampi cun Pathian kan zum kan timi hi vanram kainak lawngah kan zum ih kan nitin nun ahcun hmun kan neither ve dah lo ruangah kan nun cu Pathian thu thawn a hla aw zet theu asi lo maw? Milen bia pawl vekin Pathian cu biak inn sungah kan tan ta theu ih hmun dangdang ahcun kan duhduh in sualnak khal kan tuah, misiatnak khal kan tuah, kanmai tisa diriam zawng in kan nung, cutikah harsatnak kan ton tikah vava kan tum theu. Cuhnakin a pawi sinsin mi cu mangbang vansan can hmanah Zesu kawh hna thiam lo kan um lai hrih.

Kan nitin nunah harsatnak kan ton can ah siseh kan lungawi can ah siseh Pathian thawn ziangtluk nai/hla ah kan feh ti hi zoh aw sal uhsi. Lawng parah Bawi Zesu, thlipi le tisuar parah thu neitu, um cingin a dungthluntu pawl thinlung sung ahcun Zesu cu thlanghra dan um vek a rak si? Nau te pakhat cu sahmuan (zoo) ah na hruai tikah ramsa pawl cun an keu thei lo, ramsa hmuan kiltu pawlin ramsa pawl cun milai keu ban lo dingin an ret/tuah nan, naute cun a hmuh tikah a tih thotho vek khi kan si theu. Kan zummi Pathian thawn ziang tluk kan nai aw aw ih kan zummi Pahtian cu ziangvek thiltitheinak nei ah kan ruat? Biak in sungah nitin thlang leng rero na cingin Bawi Zesu thawn hlapi ah nitin kekar rero a theih asi. Nitin Bible cabu kengin Pathian thu sim rero, Pathian thu simmi ngai rero, thlacam ringring na cingin Pathian Thlarau thawn hla pi ah kan rak vakvai reo thei thotho asi. Kan Pathian khui ah saw asi?

Bible sung thuthimnak pakhat in la hnik uhsi: Thuthlugnhlun sungah, Vancung mi cu Gideon hnenah lang aw tahratin “Pa raltha, Pathian na hnenah a um asi” a ti tikah Gideon in ziang ati? “Pathian kan hnenah a um asile ziangruangah kan Israel miphun parah hivek a thleng?” Cuvek cu harsatnak kan ton tikah kan thinlung sungah a thleng theu mi asilomaw? Pathian in in tlansan, Pathian cu vanramah a um ruangah kan harsatnak in theihpi lo, kan kawh khal le in thei ban lo, asilole kan sual tuk ruangah kan thlacam in sang duh lo, asilole a dungthlun tu pawl vekin kan Pathian cu a itthat ah kan ruat theu asilomaw? Kan duhmi kan ngah lo tikah, kan ruah lopi’n thil a thleng tikah, kan ruahsan mi vek in thil a cang lo tikah, kan duhmi kan hloh tikah, Pathian cu kan hnenah a um nawn lo, in tlansan vekin kan thei theu asi lo maw?

Kan Pathian cu khuiah a um, tiah kanmah le kanmah kan sut awk hlanah “ka zumnak cu khui ah saw asi?” tiah mah le mah sut aw sawn ding kan si. Kan biak mi kan Pathian, Zesu Khrih ih Thlarau, Thlarau Thianghlim cu Biak in tumpi sungah a cam ringring mi asilo. Bible in ziang in sim? Pathian Thlarau Thianghlim cu amah zumtu pawl hmuahhmuah thinlung sungah a ceng, a cam, a um ringring asi. Cui Thlarau Thianghlim cu Pathian thiltitheinak huham cahnak thawn a khat mi asi. Na harsatnak thlipi le tisuar tukdai dingin na kai tho ve ding maw? Ziang hmuahhmuah parah thuneihnak, huham cahnak nei tu Pathian cu na Pa, na Pathian, na rualpi tha bik asi zo ih Thlarau in na sungah a um ringring. Curuangah, na zum ngam zatin a ropitnak le huham canak na hmu ding, na zum ngam zatin malsawmnak khal na co ding.


Ziangvek milai saw asi?

A dungthluntu pawl cun nitin te Khrih dung an rak thlun rero nan, Bawi Zesu in tisuar le thlipi parah thu a pek ih “cawl uh” tiah a cawlhter tikah a dungthluntu pawl cun “Ziangvek milai fapa saw asi?” tiah mangbang le phaw keke in anmah le anmah an sut aw zawk rero.
Rev. Peter Lialian in a simmi tatthimmi thutawi kan vun sang ta ding: voi khat cu, kawlphai ah Saya Ahung te pawl thawn crusade an tuah zik. Cutikah, khawsung kawhhran upa pawlin mikhual an va hmuah. Culai ah Saya Ahung te pawl an rak tleng. Kawhhran upa pakhat pa cun, mikhual pawl hnenah “Saya Ahung te pawl an rak ra dingih kan nuam zet ding, amah cu thusim thiam ngaingai asi” ti ah a sim rero. A simmi pa cu Saya Ahung asi ti a rak thei lo. Cutikah Saya Ahung cun “Saya Ahung cu na thei mawsi?” ti ah asut. Cutikah a nih in, “Ka thei tuk e, a thusim tla ka ngai ringring, thusim tla a thiam zet si?” tiah a ti. Cuvek cu mi tapi kan si theu. Bawi Zesu thu hla kan thei ringring, a thu kan ngai ringring, a thu cu amah Bawi Zesu lala hnak hmanin kan sim thiam sawn tla asi thei. Asinan, amah Bawi Zesu taktak cu kan thei lo theu. Curuangah nineta bikah Bawi Zesu in “Rawl ei ding ka neih lo can ah rawl in pe dah lo” tiah mi tampi hnenah a ti lai ding. Kan zummi Bawi Zesu cu kan Biak inn sung tohkham neta bik ah tla a rak to ringring theu thla asi thei. Kan nitin hnatuannak hmunah kan kiangah a tuan rero tla asi thei. Kan zummi kan Pathian hi kan thei taktak maw?

Kan zummi Pathian hi ziangtin kan thei? Vanram kainak ticket in leisak tu lawngah kan ruat theu asi lo maw? Kan nitin nunah kan thinlung sungah hmun kan pe mal tuk theu asi lo maw? Kan nitin nunah, biaknak siseh mimal le senpi khawtlang hrang thuhluknak kan tuah tikah Bawi Zesu in hmun a nei mal tuk theu asi lo maw? Nupi pasal kan hawl awknak ah, rualpi kan kawm awknakah, ramdang kan fehnak ah, hna kan tuannakah, midang thu kan relnakah, kan harsatnak kan hmaiton tikah, Bawi Zesu in hmun luah mal tuk theu asi lo maw? Cutin si sawn loin, zumtu pawlin kan biak mi kan Pathian cu kan lal, kan rualpi tha, kan sungkhat nai bik, kann rinsan bikmi dinhmunah dinter ringring ding kansi. Nupi pasal karah ah siseh nu/pa le fa le karlak khalah Zesu Khrih cun hmun kaubik, tha bik kan luah ter lo tikah buainak kan tong ringring theu asi lo maw? Kan lungawi ah, kan ruahsiat ah, Zesu cu a hmaisa bikah kan ko lo theu asi lo maw? Anih cu mi zohman in in theihpi thei lo mi, nupi pasal sungkhat unau, nulepa hnenah kan sim ngam lo mi, kan sim khal in in theihthiam sak thei lo mi, kan nun thuthuk pawl khal in theihsak, kan sim hlan ihsin in theihsak ringring ih ziangtikah a hnenah bawmnbak kan dil ding, ziangtikah amah cu kan nai bikmi dinhmunah kan ret in amah kan pan ding timi hngak in kan kiangah a um ringring sawn asi. Kan sungah Thlarau in in cencilh ringring sawn asi.

Kan nunah ziangvek hmun kan luahter, kan pek timi zirin a thiltitheinak le huham cahnak khal kan hmu ding. Cun, Zesu Khrih cu ziangvek in kan zum? Zovek asi ti in kan thei? Zianghmuahhmuah parah thuneihnak nei tu asi ti ah kan thei nan kan nitin nunah cui thuneihnak cun lai in rel sak dingin hmun kan pe lo theu asi. Kan taksa thinlung thlarau damnak hrangah, kan hnatuannak, in le lo, thil le ri, midang kan pehtlaih mi hmuahhmuah par khalah kan lal le thuneitu ah kan ret asi ahcun cu pawl hmuahhmuah cu amai hmin sunlawinak hrangah amah sawn in a kil him theu sawn asi.

Netnak: Kan nitin nunah

Zumtu pawlin Pathian thukam (promise) kalhzawngin kan tonmi pawl hi Pathian kan theih sinsinnak ding hrangah asi sawn.
-Siangpahrang tuan dingin hriak thih asi tikah, David in ziangvek a tong? Israel siangpahrang tuan rero lai, Saul in thah a tum;
-A unau lakah lal le miuk tuan dingin mang a man ve ten Joseph in ziang a ton? A unau pawlin thah an tum, salah an zuar, Pontifar nupi in sual a puh, thawngah an tlak;
-Zesu Khrih in a dungthlun dingin a kawh hnu ah Paul in ziangvek a tuar? Amai miphun pawlin vawi duailo an thawi, an fel, a thi sihmang tiah hnawr pawn ah an hlawn, a taksa sungah natnak a tuarih ttap ruangro in Pathian a ko “a naa tuk, ka taksa sungah feipi ih sun vekin a naa” a ti, Rome cozah in thawng an thlak, a rualpi pawlin an tlansan theh;
-A miphun pawl khal sal sung ihsin hruaisuak dingin hril asi tikah Moses in ziang a tuar? Naute asi lai ihsin thah ding in hawl a si, a miphun pawlin an hawng, siangpahrang inn ihsin tlan in hram lakah kum 40 sung tuu khal a tuan;

Hi pawl hmuahhmuah hin tuisun ah kan hnenah ziangthu tal in theihter duh mi a um asi ahcun hihi a tel ti a fiang, zumtu, Khrih dungthluntu pawl nunah Pathian in inkam cia mi, kan zumnak ti siatsuah dingin nasa ten dodal tu, thlarau sual in in do ringring asi. Lennak thlawsuah dawngin in tiamkam cia mi, zumnak nei kan si ahcun tlaksamnak anhai nak in tikcu ziangmawzat kan hmakhua cu khua a luah san men thei; miphun, kawhhran, pawlkom mipi hruaitu dingin vozem le Pathian hriak thih mi kan si ahcun a linglet in midang huat bikmi tla kan si can a um thei; Pathian mi hman zet, leitlun ah mi tampi parah van thlawsuah a luansuak nak ding, Pathian hriak thih kan si ahcun tluksiatnak le dodal nak a phunphun kan ton hmaisak a tul tla asi thei. Cuticun, Pathian hnen ihsin kan ngah dingmi, Pathiann kan riannak ding tiah kan ruah mi, thlawsuah malsawm kan dawng mi tiah kan ruah mi dinhmun thleng thei dingin a hlatbiknak hmun ah kan din can tla a um thei. Cu hmuahhmuah cu Pathian in in tiamkam cia mi siatsuahtu an si lo, Pathian hnen ihsin kan ngah mi thlawsuah malsawm, kan mah hmangin Pathian in mi tampi thlawsuah a pek mi pawl hi amah Pathiang zangfah lainatnak, Khrih ih duhdawtnak le kan sung ah in cencilh tu Thlarau Thianghlim thiltitheinak huham cahnak liolio in tuahsuak an si ti in theihter tu, kan thinlung sungah milai porh awknak pawl meisa vekin kang alh ih thianfai tu sawn an si.

Zumtu unau, tuisun, tuican ah, taksa natnak, thinlung retheihnak, thinhengnak, zumnak tlaksamnak, tluksiatnak, famkim lo nak, mi huat nak, dodal nak, heknak, relsiatnak, thangsiatnak, na thinlung in a tumtah le a duhmi pawl thawn kalh aw mi pawl na nitin nunah a thleng rero asi ahcun zianghman na mang bang hlah she. Zan na it tikah tisuar hrum dupdo, thlipi hup dupdo tluk in na hna sungah it that thei lo ding khawp in a lo hnaihnawk tu thil a um maw? Na lamzin fehnak cu a cim bal theh zik, na damsung lawngpi cu a siat zik cuahco, tisungah a pil zik cuahco vekin na thei maw, a hua tu na siatnak a tuah duh tu pawl cu an tam sawn ih an cak zet, an tong thei zet, thil an ti thei zet vekin na hmu hai maw? Dik lo zetin mawsiat le zuarthlai na tong maw? Na covo le canpual ti ah na ruahmi pawl cu midang in an lo siatsuahsak, laksak vekin na thei maw? Na hmailam hrang na tumtah mi lamzin cu thim hin a khuh vekin na hmuh can a um maw?

Bible sung tahtthimnak pawl zoh hnik uhsi; Bible sungah zumtu pacangtha pawlin Pathian thukam an nunah a famkim hlanah mangbang anhaiza harsatnak an tong hmaisa theu.
- Abraham- Van arsi zat tesinfa nei dingin thukam asi lai ah a fapa neihsun cu raithawinak ah pek fial asi, a theih lo ramah a feh suak a tul.
- Joseph-Lal (Mi Uk) tuan dingin mang a man laiah sal tannak, sualnak nei lo rori thawng thlaknak, mai unau pawl ih huatnak, thuphan puhnak pawl a tuar hmaisa
- David-Siangpahrang tuan dingin hriakthih asi laiah Saul siangprang in a hua ih le thah ding tiangin hual a tuar
- Paul: Zumnak dik, vanram laksawng a hmuhsuak ih Khrih ah thukamthar a cove ten a miphunpi pawl huatnak, vuak le velh, taksa natnak, thinlung sual awknak, thawng tlaknak tiang a tuar
- Khrih Zesu-leitlun milai runsuak dingin-a nauta bik Khross parah thahnak a tuar hmaisa

Ziang na tong ve?
-Taksa damlonak, thinlung retheihnak, huatnak, tlaksamnak, milai thinlung duh lo zawng, Pathian thukam kalh zawngin a thleng rero mi, na tawn mi a um maw?
Cuhmuahhmuah cu leitlunah zumtu pawlin an rak feh zomi lamzin a si.

Khrih Zesu cu na kiangah a itthat lai maw, kai tho thlang aw!

Na kiangah Zesu a it that maw? Kai tho thlang aw! Zianghmuahhmuah parah thuneitu, Pathian Fapa Zesu Khrih cu na sungah Thlarau Thianghlim hnatuannak in zianghmuahhmuah parah thuneihnak huham cahnak thawn a lo um pi ringring asi.

Tisuar le Thlipi A Cawl!

TISUAR LE THLIPI A CAWL !

Mt. 8.23-26
(Mar 4.35-41; Luk 8.22-25)

23Jesuh cu a dungthluntu pawl in an thlun ih long sungah an lut. 24Rinlopi-ah thlipi a huk ih long cu a pil zik. Asinain Jesuh cu a itthat. 25Dungthluntu pawl in an va ṭhang ih, “Bawipa, in run aw! Kan thizik thlang a si,” tiah an ti.
26Cutikah Jesuh cun, “Ziangah so cuticun nan ṭih? Nan zumnak a va mal so!” tiah a ti. Cule a tho ih thli le tilet cu dai dingin thu a pek; hmakhatte ah tili cu daitein a um sal. 27Mi hmuahhmuah an mang a bang ih, “Hi pa hi ziang bangtuk minung so a si? Thlipi le tilet hman in a thu an ngai!” tiah an ti.


# 1. Harsatnak ziangtin kan hmaiton?
Khristian pawlin ziangruangah harsatnak kan tong timi ruat khawm hlanah Bawi Zesu le a dunthlungtu pawl thuanthu malte’n zoh hnik uhsi. A dungthluntu pawlin Bawi Zesu ih thusim mi tampi an ngai zo, mina a tidam mi, thlarau sual a dawi suak mi, thilmak a phunphun a tuah mi pawl an hmu rero zo ih an in le lo, sungkhat tan ta in Khrih dung cu an thlun rero. Zesu in mipi hnenah thu asim theh hnu ah “khatlam ralah va feh uhsi” a tivekin lawng thawn khatlam ralah feh dingin an feh. Thlipi a hrangih tisuar a tho ciamco, a kaithlun pawl cu an mangbang in “kan pil thluh thlang ding” tiah an au ciamco.

Bawi Zesu in ziangruangah thlipi le tisuar huk dumdo lakah a kaithlun pawl kha thlaphang le lungphang hiamhiam dingin a itthah san? A dungtluntu pawlin ziangtin harsatnak cu an hmaiton? Lawng sungih tohkham sau parah Zesu a itthat lai le a dungthlun tu pawl lungphang zuangzam rero pawl cu mithlam ah langter in thu ruat khawm hnik uhsi.

Ahmaisa ah kan zir thei mi pakhat cu harsatnak hi kanmah siatsuahtu si loin Pathian thawn in naiter sinsin tu, Pathian huham cahnak, a lainatnak le duhdawtnak in theifiang sinsin ter tu le kan zumnak hnget khoh ter tu sawn an si. Kan biak mi kan Pathian hnen ihsin malsawmnak, rundamnak, thlarau le tisa laksawng a phunphun kan dawng rero zo ih a malsawmnak kan cen rero hnu khalah kan Pathian sinak hi kan thei famkim thluh thei dah lo ih kan theih hrih lo mi, a huham cahnak le ropitnak hi a um ringring. Cutin a mah thawn kan nai awk sinsin theinak ding, kan biakmi Pathian cu kan theih sinsin thei nak ding sawnah harsatnak cu kan hmakhua ah a thleng theu sawn asi.

Harsatnak kan tawn tikah zumtu pawlin ziangtin kan hmaiton theu? Himi casiar tu kan zate’n Zesu le a dungthlun tu pawl lakah lawng parah rak to ve sehla thlipi le tisuar a tho dupdo, a huk dupdo tikah mi hrekhat cu tipi sungah a dawp kan um men ding a zum um.
Voi tampi cu buainak le harsatnak kan tonmi cu ziangtin thatnak lam hrangah kan her tum ding, harsatnak lak ihsin Pathian in ziang in zirh duh timi hnakin harsatnak sungah kanmah lala kan pil hlo theu, tisungah kan dawp pang theu. A dungthlun tu pawl cun buainak an ton tikah Bawi Zesu hnenah, “Bawipa, kan thih thluh pawi na ti lo mawsi?” an ti. Voi tampi cu harsatnak le buainak kan ton tikah kanmah lamah ziangvek tlaksamnak kan nei timi zoh loin “zoha ka mawhsiat ding?” timi kan zoh hmaisa theu. Cun, himi casiar tu pawl hi Bawi Zesu le a dungthlun pawl lakah lawng rak to ve sehla mi hrekhat cu kanmah riangri tohkham sau parah a itthat rero kan rak um men thei. Kawhhran tampi ah thlarau mit in nan zoh asile pastor, kawhhran upa, tuu khal pawl a itthat ih hngawk rero nan hmu theu men thei. Zumtu, kawhhran member pawl an thlaphang in an thlarau a vavai rero, tihal in an au rero khal theithei lo, an buai an aukio laiah a itthat rero mi pastor, mai tisa hlawknak lawng ruat in thlarau mitcaw pastor tampi nan hmu men thei. Cuvek thotho in mai harsatnak le buainak hman thei lo, thih ngeingeinak nathrik in taksa sunglam a ei re rawp rero lai ah, dam vek in thei aw si sunglam thlarau nun cu khensar nathrik (pulh nathrik) pawlin a ei ngawr theh mi zumtu tampi kan um (thei). Sualnak tisuar in in khuh dupdo, tisung ah kan pil cuarco, (thlarau in) kan thaw kan thaw thei nawn lo, kan mit a nga riairiai lai khalah harsatnak kan tong, kan buai asi ti thei aw lo, Bawi Zesu kawh hna thiam lo, zumtu ti aw tampi kan um theu. Vawi tampi that duh ruangah harsatnak thup hmang tla kan um. Tisuar a huk dupdo rero nan, pa raltha, zumtu tha si duh ruangah sunglam nun khur rero, thlaphang rero cingin buainak nei lo vekin Zesu kawh hna thiam lo tampi kan um thei. That duh tuk le midam si duh tukah khensar natnak a nei rero nan a thup men tu cu a mai thihnak lamzin a sial rero asi ti a theih awk a tha. Tisuar in a nunnak lawngpi cu a fen dutdo, thlipi le tisuar in a khuh duahdo laiah, zumnak hnget khoh nei si lo, Zesu Khrih kawh hna thiam lo cu mahlemah thisung ah phim aw rero tu asi fawn.

Harsatnak cu ziangruangah kan parah thleng dingin Pathian in a siang? Ziang hmuahhmuah cu Khrih kutsungah pek asi zo ih a duhduh in kan harsatnak pawl cu in ti lak kiang sak in a cem ter in a dai ter thei ringring. Kanmah siatnak si loin amah Pathian kan theih sinsin theinak ding hrangah hmanrua tha an si sawn ruangah kan ruahban lo, milai in kan tuah thei lo, kan tlin lo, kan tuar thei lo mi harsatnak khal kan parah a thlen theunak sawn asi. Cuvek can lai khalah, Bawi Zesu cu na kut in na tham banah na kiangah nangmah kanmah bawm dingin, kan harsatnak tisuar pi tukdai dingin a um ringring, in hngak ringring asi. .

# 2. Khui ah si kan zumnak?

Khrih dungthlun tu pawl hin Israel thuanthu an thei, Pathian in van ih ni a din/cawlh ter lai, sersiammi parah thuneihnak a nei asi ti a langternak ah Joshua in ral a do lai ah ni a cawlh ter mi thuanthu pawl kha a dungthluntu pawlin an thei ko ding. Bawi Zesu in thilmak tampi a tuah mi khal an hmu zo. Asinan, tisuar le thlipi cu Bawi Zesu in a tukdai thei ding maw, Bawi Zesu khrih hmin in anmah in teh thli le tisuar parah thuneihnak an nei ding maw ti khal an thei lo a bang. Bawi Zesu in ‘Khui ah saw nan zumnak?” tiah a kawk hai. Kan zummi Pathian hi kan zum taktak maw? Kan thei taktak maw? Milem bia pawl pathian biak vek fangin kan zum in kan be rero pang maw? Kan zumnak hin nitin ih kan ton mi nunramah a takin hmual a nei maw? Bawi Zesu cu kan nitin nunah kan Bawi le lal taktak asi maw? Ziangvek tluk fangin Pathian kan zum? Kan zummi kan Pathian thawn kan pehtlaih awknak hi ziangvek fang asi? Mi tampi cun Pathian kan zum kan timi hi vanram kainak lawngah kan zum ih kan nitin nun ahcun hmun kan neither ve dah lo ruangah kan nun cu Pathian thu thawn a hla aw zet theu asi lo maw? Milen bia pawl vekin Pathian cu biak inn sungah kan tan ta theu ih hmun dangdang ahcun kan duhduh in sualnak khal kan tuah, misiatnak khal kan tuah, kanmai tisa diriam zawng in kan nung, cutikah harsatnak kan ton tikah vava kan tum theu. Cuhnakin a pawi sinsin mi cu mangbang vansan can hmanah Zesu kawh hna thiam lo kan um lai hrih.

Kan nitin nunah harsatnak kan ton can ah siseh kan lungawi can ah siseh Pathian thawn ziangtluk nai/hla ah kan feh ti hi zoh aw sal uhsi. Lawng parah Bawi Zesu, thlipi le tisuar parah thu neitu, um cingin a dungthluntu pawl thinlung sung ahcun Zesu cu thlanghra dan um vek a rak si? Nau te pakhat cu sahmuan (zoo) ah na hruai tikah ramsa pawl cun an keu thei lo, ramsa hmuan kiltu pawlin ramsa pawl cun milai keu ban lo dingin an ret/tuah nan, naute cun a hmuh tikah a tih thotho vek khi kan si theu. Kan zummi Pathian thawn ziang tluk kan nai aw aw ih kan zummi Pahtian cu ziangvek thiltitheinak nei ah kan ruat? Biak in sungah nitin thlang leng rero na cingin Bawi Zesu thawn hlapi ah nitin kekar rero a theih asi. Nitin Bible cabu kengin Pathian thu sim rero, Pathian thu simmi ngai rero, thlacam ringring na cingin Pathian Thlarau thawn hla pi ah kan rak vakvai reo thei thotho asi. Kan Pathian khui ah saw asi?

Bible sung thuthimnak pakhat in la hnik uhsi: Thuthlugnhlun sungah, Vancung mi cu Gideon hnenah lang aw tahratin “Pa raltha, Pathian na hnenah a um asi” a ti tikah Gideon in ziang ati? “Pathian kan hnenah a um asile ziangruangah kan Israel miphun parah hivek a thleng?” Cuvek cu harsatnak kan ton tikah kan thinlung sungah a thleng theu mi asilomaw? Pathian in in tlansan, Pathian cu vanramah a um ruangah kan harsatnak in theihpi lo, kan kawh khal le in thei ban lo, asilole kan sual tuk ruangah kan thlacam in sang duh lo, asilole a dungthlun tu pawl vekin kan Pathian cu a itthat ah kan ruat theu asilomaw? Kan duhmi kan ngah lo tikah, kan ruah lopi’n thil a thleng tikah, kan ruahsan mi vek in thil a cang lo tikah, kan duhmi kan hloh tikah, Pathian cu kan hnenah a um nawn lo, in tlansan vekin kan thei theu asi lo maw?

Kan Pathian cu khuiah a um, tiah kanmah le kanmah kan sut awk hlanah “ka zumnak cu khui ah saw asi?” tiah mah le mah sut aw sawn ding kan si. Kan biak mi kan Pathian, Zesu Khrih ih Thlarau, Thlarau Thianghlim cu Biak in tumpi sungah a cam ringring mi asilo. Bible in ziang in sim? Pathian Thlarau Thianghlim cu amah zumtu pawl hmuahhmuah thinlung sungah a ceng, a cam, a um ringring asi. Cui Thlarau Thianghlim cu Pathian thiltitheinak huham cahnak thawn a khat mi asi. Na harsatnak thlipi le tisuar tukdai dingin na kai tho ve ding maw? Ziang hmuahhmuah parah thuneihnak, huham cahnak nei tu Pathian cu na Pa, na Pathian, na rualpi tha bik asi zo ih Thlarau in na sungah a um ringring. Curuangah, na zum ngam zatin a ropitnak le huham canak na hmu ding, na zum ngam zatin malsawmnak khal na co ding.


#. Ziangvek milai saw asi?

A dungthluntu pawl cun nitin te Khrih dung an rak thlun rero nan, Bawi Zesu in tisuar le thlipi parah thu a pek ih “cawl uh” tiah a cawlhter tikah a dungthluntu pawl cun “Ziangvek milai fapa saw asi?” tiah mangbang le phaw keke in anmah le anmah an sut aw zawk rero.
Rev. Peter Lialian in a simmi tatthimmi thutawi kan vun sang ta ding: voi khat cu, kawlphai ah Saya Ahung te pawl thawn crusade an tuah zik. Cutikah, khawsung kawhhran upa pawlin mikhual an va hmuah. Culai ah Saya Ahung te pawl an rak tleng. Kawhhran upa pakhat pa cun, mikhual pawl hnenah “Saya Ahung te pawl an rak ra dingih kan nuam zet ding, amah cu thusim thiam ngaingai asi” ti ah a sim rero. A simmi pa cu Saya Ahung asi ti a rak thei lo. Cutikah Saya Ahung cun “Saya Ahung cu na thei mawsi?” ti ah asut. Cutikah a nih in, “Ka thei tuk e, a thusim tla ka ngai ringring, thusim tla a thiam zet si?” tiah a ti. Cuvek cu mi tapi kan si theu. Bawi Zesu thu hla kan thei ringring, a thu kan ngai ringring, a thu cu amah Bawi Zesu lala hnak hmanin kan sim thiam sawn tla asi thei. Asinan, amah Bawi Zesu taktak cu kan thei lo theu. Curuangah nineta bikah Bawi Zesu in “Rawl ei ding ka neih lo can ah rawl in pe dah lo” tiah mi tampi hnenah a ti lai ding. Kan zummi Bawi Zesu cu kan Biak inn sung tohkham neta bik ah tla a rak to ringring theu thla asi thei. Kan nitin hnatuannak hmunah kan kiangah a tuan rero tla asi thei. Kan zummi kan Pathian hi kan thei taktak maw?

Kan zummi Pathian hi ziangtin kan thei? Vanram kainak ticket in leisak tu lawngah kan ruat theu asi lo maw? Kan nitin nunah kan thinlung sungah hmun kan pe mal tuk theu asi lo maw? Kan nitin nunah, biaknak siseh mimal le senpi khawtlang hrang thuhluknak kan tuah tikah Bawi Zesu in hmun a nei mal tuk theu asi lo maw? Nupi pasal kan hawl awknak ah, rualpi kan kawm awknakah, ramdang kan fehnak ah, hna kan tuannakah, midang thu kan relnakah, kan harsatnak kan hmaiton tikah, Bawi Zesu in hmun luah mal tuk theu asi lo maw? Cutin si sawn loin, zumtu pawlin kan biak mi kan Pathian cu kan lal, kan rualpi tha, kan sungkhat nai bik, kann rinsan bikmi dinhmunah dinter ringring ding kansi. Nupi pasal karah ah siseh nu/pa le fa le karlak khalah Zesu Khrih cun hmun kaubik, tha bik kan luah ter lo tikah buainak kan tong ringring theu asi lo maw? Kan lungawi ah, kan ruahsiat ah, Zesu cu a hmaisa bikah kan ko lo theu asi lo maw? Anih cu mi zohman in in theihpi thei lo mi, nupi pasal sungkhat unau, nulepa hnenah kan sim ngam lo mi, kan sim khal in in theihthiam sak thei lo mi, kan nun thuthuk pawl khal in theihsak, kan sim hlan ihsin in theihsak ringring ih ziangtikah a hnenah bawmnbak kan dil ding, ziangtikah amah cu kan nai bikmi dinhmunah kan ret in amah kan pan ding timi hngak in kan kiangah a um ringring sawn asi. Kan sungah Thlarau in in cencilh ringring sawn asi.

Kan nunah ziangvek hmun kan luahter, kan pek timi zirin a thiltitheinak le huham cahnak khal kan hmu ding. Cun, Zesu Khrih cu ziangvek in kan zum? Zovek asi ti in kan thei? Zianghmuahhmuah parah thuneihnak nei tu asi ti ah kan thei nan kan nitin nunah cui thuneihnak cun lai in rel sak dingin hmun kan pe lo theu asi. Kan taksa thinlung thlarau damnak hrangah, kan hnatuannak, in le lo, thil le ri, midang kan pehtlaih mi hmuahhmuah par khalah kan lal le thuneitu ah kan ret asi ahcun cu pawl hmuahhmuah cu amai hmin sunlawinak hrangah amah sawn in a kil him theu sawn asi.

#4. Netnak: Kan nitin nunah:

*Zumtu pawlin Pathian thukam (promise) kalhzawngin kan tonmi pawl hi Pathian kan theih sinsin nak ding hrangah asi sawn.
-Siangpahrang tuan dingin hriak thih asi tikah, David in ziangvek a tong? Israel siangpahrang tuan rero lai, Saul in thah a tum;
-A unau lakah lal le miuk tuan dingin mang a man ve ten Joseph in ziang a ton? A unau pawlin thah an tum, salah an zuar, Pontifar nupi in sual a puh, thawngah an tlak;
-Zesu Khrih in a dungthlun dingin a kawh hnu ah Paul in ziangvek a tuar? Amai miphun pawlin vawi duailo an thawi, an fel, a thi sihmang tiah hnawr pawn ah an hlawn, a taksa sungah natnak a tuarih ttap ruangro in Pathian a ko “a naa tuk, ka taksa sungah feipi ih sun vekin a naa” a ti, Rome cozah in thawng an thlak, a rualpi pawlin an tlansan theh;
-A miphun pawl khal sal sung ihsin hruaisuak dingin hril asi tikah Moses in ziang a tuar? Naute asi lai ihsin thah ding in hawl a si, a miphun pawlin an hawng, siangpahrang inn ihsin tlan in hram lakah kum 40 sung tuu khal a tuan;

Hi pawl hmuahhmuah hin tuisun ah kan hnenah ziangthu tal in theihter duh mi a um asi ahcun hihi a tel ti a fiang, zumtu, Khrih dungthluntu pawl nunah Pathian in inkam cia mi, kan zumnak ti siatsuah dingin nasa ten dodal tu, thlarau sual in in do ringring asi. Lennak thlawsuah dawngin in tiamkam cia mi, zumnak nei kan si ahcun tlaksamnak anhai nak in tikcu ziangmawzat kan hmakhua cu khua a luah san men thei; miphun, kawhhran, pawlkom mipi hruaitu dingin vozem le Pathian hriak thih mi kan si ahcun a linglet in midang huat bikmi tla kan si can a um thei; Pathian mi hman zet, leitlun ah mi tampi parah van thlawsuah a luansuak nak ding, Pathian hriak thih kan si ahcun tluksiatnak le dodal nak a phunphun kan ton hmaisak a tul tla asi thei. Cuticun, Pathian hnen ihsin kan ngah dingmi, Pathiann kan riannak ding tiah kan ruah mi, thlawsuah malsawm kan dawng mi tiah kan ruah mi dinhmun thleng thei dingin a hlatbiknak hmun ah kan din can tla a um thei. Cu hmuahhmuah cu Pathian in in tiamkam cia mi siatsuahtu an si lo, Pathian hnen ihsin kan ngah mi thlawsuah malsawm, kan mah hmangin Pathian in mi tampi thlawsuah a pek mi pawl hi amah Pathiang zangfah lainatnak, Khrih ih duhdawtnak le kan sung ah in cencilh tu Thlarau Thianghlim thiltitheinak huham cahnak liolio in tuahsuak an si ti in theihter tu, kan thinlung sungah milai porh awknak pawl meisa vekin kang alh ih thianfai tu sawn an si.

Zumtu unau, tuisun, tuican ah, taksa natnak, thinlung retheihnak, thinhengnak, zumnak tlaksamnak, tluksiatnak, famkim lo nak, mi huat nak, dodal nak, heknak, relsiatnak, thangsiatnak, na thinlung in a tumtah le a duhmi pawl thawn kalh aw mi pawl na nitin nunah a thleng rero asi ahcun zianghman na mang bang hlah she. Zan na it tikah tisuar hrum dupdo, thlipi hup dupdo tluk in na hna sungah it that thei lo ding khawp in a lo hnaihnawk tu thil a um maw? Na lamzin fehnak cu a cim bal theh zik, na damsung lawngpi cu a siat zik cuahco, tisungah a pil zik cuahco vekin na thei maw, a hua tu na siatnak a tuah duh tu pawl cu an tam sawn ih an cak zet, an tong thei zet, thil an ti thei zet vekin na hmu hai maw? Dik lo zetin mawsiat le zuarthlai na tong maw? Na covo le canpual ti ah na ruahmi pawl cu midang in an lo siatsuahsak, laksak vekin na thei maw? Na hmailam hrang na tumtah mi lamzin cu thim hin a khuh vekin na hmuh can a um maw?

Na kiangah Zesu a it that maw? Kai tho thlang aw! Zianghmuahhmuah parah thuneitu, Pathian Fapa Zesu Khrih cu na sungah Thlarau Thianghlim hnatuannak in zianghmuahhmuah parah thuneihnak huham cahnak thawn a um lopi ringring asi.

Zesu Hnen Ihsin Hotu Pawl Ziring Thil Pathum

Zesu Hnen Ihsin Hotu pawl Zirding Thil Pathum

Zesu’i mi kaihhruaidan ihsin Laimi khrihfa hruaitu pawl zir tha zet thil pathum:

1) Dodal tu pawl parah thinlungput (Attitude toward opponents)
2) Sinak vek pawmsak awknak (recognization)
3) Tongkam humhual

1) Dodal tu pawl parah thinlungput:

Lal Zesu in “ Nan lak ihsin pakhat in in zuar ding” a ti tikah “keimah ka si maw, keimah ka si maw” tiah a dungtlun tu pawl thinphang le mangbang in an sut aw celcel. Cumi ihsin ziang zir ding kan nei? Zesu in a mah zuar tu ding, that tu ding tiah a thei keukeu cia mi, Judas kha a dungthlun tu dang pawl hnenah a relse dah lo, a mitsen hmanin a met dah lo, a thleidang dah lo, ih huatnak mithmai thawn ziangtik hmanah a dungtluntu dang pawl mithmuh le hna theih ah a relsia in a met dah lo. Kawhhran hruaitu lole pastor ka si ti si, mai hnatuanpi, mai member, asilole Pathian pakhat a rian zumtu midang pakhatkhat dodal le rel se rero tu cun Zesu’I hmaiah zianghman thu sirhsan a nei lo, ‘va va tum’ bak lo cu. Mi pakhatkhat ih pacannak (pitlinnak) tahfung thabik pakhat cu a ngaih lomi, a mah dodal tu, anmah hua tu maw a huatmi pawl parah a tuahnak (tongkam) hi asi.
(Ka rual, nangmah a lo that tu ding tiah na theih cia keukeu mi pa/nu thawn hni suamso ten rawl ei tlang le ti in tlangin niziat thlaziat kumziat na um thei ve ding? Nikhat hman na um thei lo asile Zesu hnen ihsin zir ding tampi na nei lai).

2) Sinak vek pawmsak awknak (recognization)

Zesu in a dungtlun tu pawl kha an hmin in pakhat hnu pakhat a ko tikah Judas khal kha a hmin in a ko ve ih a pom, a dungtluntu pakhat vekin a zoh. Hmailamah ziangvek a tuah ding khal va siseh la a dung a thlun sung poh cu Zesu in thleidannak sete hman nei loin Judas khal kha amai dungtlun vekin a zoh ih a kaihruai, culawng hman si loin rinsannak, upatnak pek in sum kiltu tiangah a rak hmang. Judas in hmailamah a tuah lai ding mi (Zesu a zuar dingmi) ruang ah Zesu in Judas parah a tuah dingmi zianghman a thulh cuang lo. Ziang zir ding kan nei? Zesu in amah a duhdawt tu le amah thah tu ding hman an zate’n a dung an thlun lai ah zianghman thleidan nak nei lo ten rualran te’n a zoh hai ih a kaihruai, thu a zirh hai.

Pastor, kawhran upa, khrifa hruaitu pawl, thu pakhatkhat puhmawh in mai pastor tuanpi, kawhhran upa pi, zumtu pakhatkhat siseh kawhhran dang milesa siseh thleidan nak thawn, rinhleh awknak thawn, huphurh awknak thawn pakhat le pakhat zumtu vekin a pehtlai aw thei lo, pakhat le pakhat sinak vekin a pawm sak aw thei lo mi pawl in Zesu hmaiah zianghman thu zep le puhmawh ding an nei lo, ‘vava tum’ bak lo cu. Zumtu pakhatkhat in mah duhtu (maikawhhran misa) duhsak ciamco tahratin mah duh lo tu lole mah duh lo tu tiah rinhelh mi, mah kawhhran lenglam misa pohpoh parah thleidannak a neih asi ahcun Zesu hmaiah zianghman puhmawh ding a nei lo.

Mi pakhatkhat a aa maw a fim ti tahfung thazet pakhat cu a kiangkap um pawl lakah ziangvek tohkham ah to in ziangvek tongkam ka tlak ding ti a theih le theih lo hi asi.


4) Tongkam/thuneihnak humhual
A dungtluntu pawlin Zesu hnenah zo si a kut vorh le kehlamah to ding ti thu an sut tikah Zesu in cucu apai thuthu asi thu asim hai, keimai thu asilo ati hai. Ziang zir ding kan nei? Zirhtu le mi hmaiah thu simtu pawl hin thufiang kelkel asi ti theih fiang lomi parah le Pathian thawkkhum mi Thuthianghlim in “na sim thei” tiah thu a pek lo mi pawl, fiang lo zet thu pawl kha thei zet vekin an sim tikah an theih lo mi sual tumpi an tuah asi. “Ka thei lo” “cucu ka thuneihnak lenglam thu asi” ti hi ningzah ding asilo. Zesu khal kha a ning a zak lo. Curuangah mi zokhal in ka theih lo mi ziang a um ti thei tahrat loin mai theih dan, mai kawhhran doctrine lawng vu vanram kainak ding lamzin vekah ruat in mi dang hmuahhmuah cu a nam thlak tikah siseh sualnak cikhat tuahtu pakhat cu setan fa vekin a nam thlak ih amai sualnak cu thianghlim zetin a sim tikah siseh a theih lo mi thilsual tumpi a tuah asi. Thlarau porh awknak (spiritual pride) hi sualnak hmuahhmuah lakah a tum bik mawsi ti ding khawpin a tih nung ngaingai mi asi. Curuangah Zesu hnen ihsin hruaitu pawl zir ding pakhat cu “leitlun ah a ummi milai theihthei mi thu hmuahhmuah lakah ka theih mi le ka damsungah hawl rero hman ningla ka theih thei mi cu malte asi ih ka theih lo mi thu a tam sawn.

Curuangah ‘ka thei lo’ ti cu ningzah ding zianghman a um lo. Cui hleiah ka parah thuneihnak cu maltakte a tul mi tuahnak ding lawng pek ka si ih ka tuah thei mi le ka theih fiang mi sung lawngah raltha zetin sim le au ding ka si” ti hi mi zapi thuhram sirhsan si cio hram sehla. Ka theih lo mi thu tampi cu tuanvo neitu pawl hnenah theihter mi a um asi ti khal pawm thei a thupi. Leitlun politicians pawl cun an thusimmi ngaitu pawl thinlung diriam ter dingin an tuah thei lo ding mi le an tuah lo dingmi hman mi thu an kam in an sim ciamco theu, thei deuh le thilthithei deuh si an zuam aw ciamco theu. Zesu cun a dungthlun tu pawl hnenah cuvek cu a zirh mi asi lo.

Mi pakhatkhat a theih lo mi ziang a um ti thei loin mai thuneihnak le thutheih mi lenglamah raltha zetin a au rero tu cu mah le mah hmur buangbar ter menmen tu asi.

Hotu pakhatkhat in a tuah thei lole tuah lo dingmi a dungtluntu pawl hnenah thu a kam tikah a dungtlun tu pawl ih rinsannak le upatnak cu a ka nalah luangliam ter men tu asi.

Lunch time meditation sung ihsin thutawi ka rak lo hlawm hai mi asi.

Lungawi,

Khrismass Lungawinak

Khrismass Lungawinak
December 2006

Khrismass Ziangtin kan hmang cio pei?Thla a tang I khua a sik, zing summei le daitla in zilthli nemte a daiter. ZIngdai ah running cucik kharbawk le vate tla awn-ai loten dai thepthi hai maw! Zumtu pawl tla Lal pian campha hmuak dingin tim an tuah, an timlam in khuang hri an dirrin. Nauhak pawl tla santa in ziang laksawng pe hai kei maw tiah hngak hlap zetin an tur an cai! Aw, Khrismass, leihring nun milai tla in kan lo hmuak e! Khrismass hmandan a bang aw lo cio. Mi hrekhat in voksa thau ei ding an hngak, mi hrekhat in khuang hla sak in zanmen le rualpi pawlkom awknak an hngak, mi hrekhat in santa le candy tete an hngak, mi hrekhat in thusim thiamthiam awkam phur an hngak, mi hrekhat in rualpi tha le sungkhat hnen ihsin laksawng thatha le mawimawi an hngak, mi hrekhat in duhdawtmi thawn cantha hmang tlang ding an hngak, mi hrekhatin an thinlung sangkaa awng aw aw in Khrih tlarau rung leng dingin an hngak, mi hrekhat in khrismass hmang ve dingin ei ding le sumpai nei lo, rualpi nei lo mi farah pawl bawm dingin le thinlung daihnak pe dingin cantha an hnak, aw, ka rual, nangteh ziang na hngak ve! Na awmsung ah a cambang mi na hngak mi kha ruat hnik aw! A tuvek lal pian campha ah na awmsung lo tur ter et-o tu kha ziangha a si! Daihnak, rualremnak, thuthentu Pathian cu lei taksa thuam aw aw in a ra pian campha kan lawm e!Kan umnak leilung pi cu farahnak, riahsiatnak, dodal awknak, terrorist, nuclear ralthuam, thlisia le ruahsia, nattha lolo, leitlun ram pakhat le pakhat rem awk lonak, el tai awknak, leitlun bungrua leisung suak thil le ri cuh awknak, zuam awknak phunphun, le thiltha lo tampi in a tuam. Mi tampi cu nitin nunah hminthannak, porhawknak, sinak, nuam nung cennak, rualpitha, tvp. hawlin lusam mang loin an zuang an zam. Mi hrekhat cu midang lungawinak cemral ter tahrat in thinlung diriamnak an hawl, mi hrekhat cu midang lungawinak rianin anmai lungawinak an hloh phah. Mi hrekkhat cu anmai milai pi tih in an khur ih mi hrekhat cu an dunglam thusia in a tawntem ih sal ah a tuah. Mi hrekhat cu an hmailam ah a thleng dingmi an tih ruangah an tihnak in sal ah a canter. Mi hrekkhat cu anmai tuah thei lomi, an neih thei lomi an duhnak ruangah duhkim ti nei loin an nitin nun an hmang liam. Aw, lei tlun nun hi zo in a hmang fuh bik ding! Aw, Lal pian campha hi zo in a hmang fuh bik ding!Aw, Aw, zoi khrismass hla sak mi hi Jesu in ngainuam a ti bik pei? Aw, zoi nauthar lawmnak lawman cu Pa Pathian in a co hlang bik pei? Aw, zo pawl Khrismass puai ah Jesu cu Thlarau in a leng ve pei! Leitlun ah phurrit a nei tu pawl, leitlun ah riahsiatnak a nei tu pawl, leitlun nunah duhthusam a hlawhtling hrihlo tu pawl, leitlun ah rilrawng ti hal pawl, leitlunah mi ih nekcep a tuar tu pawl, leitlun nunah mai milia canpual a hloh pawl, leitlun ah dodal a tuar tu pawl, leitlunah mi dang huat a tong tu pawl, leitlun ah tlaksam mi a nei tu pawl, ziang hmuahhmuah nei tu Lal pian campha ah Khrih ih thlarau cu na sungah ra luh aw sehla ziangkim hmuahhmuah ih bulhram Khrih cun ziangtik hmanah a diriam dah lo mi na thinlung cu a lo diriam ter ding asi. Milai thinlung cu nelrawn ramcar vek asi, tidai tawih khal le a ciap dah lo mi nelrawn ramcar vek asi. Asina’n nelrawn ramcar ah thingrah thatha a rah thei dingmi thingkung an cing duh tikah vunnel hnuaiah tidai in a pawh thei lomi tipuan an phah hnu ahcun tidai an tawih tikah nelrawn ram cu tidai a ciap deldel ih an duhmi hramkung thinkung an cing tikah thingthei rah an duh mi mi ziangtik lai khalah an rah ter thei theu.Cuvek in, leitlun nun ro duahdo ko in thinlung diriamnak hawl rero tu pawl, thinlung ikfik fialfial in nitin nun a hmang tu pawl Khrih Thlarau cu na sunglam nun tawdap ah phah aw dingin hmun pe aw la na nitin nun cu cerhti kiangah phun mi thinkung vekin ziangtik lai khalah a hring ringring ding asi. Cerhti kiang ih phun mi thingkung cu thlisia a hrangih a hnge a kiak tikah siseh ni a sa rei tukih a hnah a ro tik khalah siseh misual pawlin a hnah le a kung an hau tik khalah siseh a rodah lomi a hram ihsin cerhno tha sinsin a suak theu ih rahthatha a rah sinsin theu asi. Asinan Khrih Thlarau cu na sunglamah cambang dingin na timtuah cia tulmi a um. Leitlun siangpahrang pa cu na inah a ra lo leng ding asile na in cu na thianfai dingih ek le rimsia pawl cu insung ihsin na thianfai ta theu asi lo maw? Na neih mi thuamhnaw lakah a thiangbik na hruh ih na hmaikhal fai zetin na phiah hnu ah a mawi thei bikin na cei aw theu asi lo maw? Cuvek in Khrih Jesu na sunglam nunah cambangin na nunramah khua luah dingin na duh asi ahcun na sunglam nunah a thruhnawm mi, iksiknak, huat awknak, hurnak, hrawthrawlnak, mi relsiatnak, mah le mah porh awknak, mi dodal duhnak, lamtang tuah nak, midang lakah huat awknak thu sia tuah duhnak, rem awk lonak, mai hmaikhua sialnak, midang lungawinak laksak tahratin mah le mah diriam awk ternak, tvp pawl Khrih Thlarau thawn a um tlang thei lomi a thurhnawm pawl kha na lungsung ihsin na thianfai a tul asi. Cu pawl cu nangmah te na tuah thei lo ti khal Khrih in a lo thei. Na pianpi suahkeh mizia tha lo siseh na nitin nunihsin na thanhnem mi na thluak bu sungah a erh aw mi thinlung sia va, le riahsiat nak pawl siseh Khrih in a lo bawm thei ih a lo thianhlim sak thei asi. Asinan na sungah Thlarau in hna tuan dingin na tuah thei mi sung ah nangmah in na tuah a tul asi. Na sungah Khrih ih thlarau a cambang ih na thuaruahnak na sunglam nun tawdap ah a to hmiarhmiar asi ahcun na nitin nunah ziangtik hmanah a diriam dah lomi na nisa nun di a lo riamter ding asi. Na theih lo mi khal tihding a um nawn lo, mi tha lo pawl, mi hrawkhrawl le na siatnak tuah duh tu pawl khal tihding le huphurh ding an um nawn lo, farah le zawizaih khal tihding a um nawn lo, dunglam thuanthu tha lo sal ah a lo tang ter tu khal a lo theihhngilh ter thei, na hmailam nun hrangah na khawruah har hmuahhmuah khal a lo haihkiang sak thei, na nitin nunah na famkim lo ih na kiangkap milai pawlin an lo ningzet hman siseh la Khrih cun a lo tuah tha thei asi. A lo tuah siat tu pawl, na parah siatnak a tuah tu pawl, na duhmi tuah pitling thei lo dingin lamzin a lo kawm tum ringring tu pawl, a lo iksik tu pawl, a lo siahsuat duh tu pawl khal an um asile hi hi thei ringring aw, “TIntehrek te tia hman na hrangah thiltha an lo laksak thei lo ih an tuah mi an thei aw lo, na hrangahthiltha lo an tuah mi a umsun cu an mah le anmah an siat suah aw rero mi asi. Cutikah na duhdawt zetmi pawl anmah le an mah an tilzang an cum aw rero na hmuh titkah na zang an fak sawn ding asi.” ZUmnak nung thei dingin “Zumnak” Pathian laksawng “Jesu Khrih” cu na sungah a nun, a cen, a cambang, khua a luah a tul asi. Cutikah na kiangkap ah mi in Khrismass tiah an sim na theih tikah na sunglam ihsin a suakmi lungawinak, Khrih ih lungawinak cun nan nun pumhlum a lo ciah dingih lenglam Santa rawng sen le eng mawimawi, voksa le arsa le hla mawimawi pawl ah si loin na lungawinak cu na sunglam nun hramah a phah aw mi Khrih lungawinak ihsin a luangliam mi lungawinak asi ding. Khrismass lungawinak cu Lal pian camphai lawm tu zate hnen ah siseh Lal pian campha lawm tu pawl hrangah thilta a tuah tu pawl hmuahhmuah hnenah hmun camcin hram she!