Saturday, August 18, 2007

Church Politics

Church Politics
May 15, 2007

Church Politics “Church”le “olitics”tongfang retkhawm mi hin tulai kawhhran tampi buainak a lailang zet. Hmun le can tampi ahcun satan hmanrua thazet asi dingih hmun le can dang hrekkhat ahcun Pathian hmanrua tla asi thei. Laimi pawl mibur mizia (group behaviour) le mimal mizia thawn khaikhin in Bibile in a simi kawhhran kaihruai awk dan thawn ziangtiang a mil aw aw ih ziangvek tiang satan hmanrua ah cangin zumtu pawl a siatsuah timi tawiten zoh hnik uhsi. Politics timi tongfangin hitawkah san a neih mi cu cozah lam kaihruai awknak si loin kawhhran sung thuthluknak, tuanvo nei tu le kaihruai awk dan pawl a kawk sawn. Church politics hin kawhhran tampi a siatsuah ih Pathian thlarau lamzin a dal theu ruangah kawhhran ngainatu le zumtu pawlin titakzetin an ruat cio mi asi ding ti ruahnak thawn thutawi tarlang duhmi asi. Israel pawl cun Jerusalem ah biak inn tumpi nei in sabath tinte Messiah hngak in thla anrak cam ringring, thawi awknak an rak pe ringring, Bible an rak siar ringring ih an biaknak in a phutmi hmuahhmuah rinum zetin an rak tuah theu. Asinan Zesu a rat taktak tikah an rak thei nawn lo. An thinlung mit cu sakhua biaknak rikham in a cawtter ih an ruahnak cu sakhua mi sinak lawngin khua a luah theh. Biak in sungah Bible siarnak, peknak, thawinak, sabath ulhnak, tvp pawl thu in an thinlung cu a luahkhat theh. Cutikah Mesiah a rat tikah an thei nawn lo. Zesu a rat sal tikah cuvekin kawhhran, pastors, kawhhran upa, zumtu a um tla kan um pang pei maw? Thuthlunghlun, Israel pawl Canan ram an lut pek te ahcun Theocracy, Biaknak in ziangkim cozah lam kaihruai awknak khal a rak kai theh. Israel pawlin siangpahrang an neih hnu khalah BIaknak lam upa hruaitu pawl cu society le cozah lam khalah thu tampi an rak nei ban. Zesu’I dungthluntu hleihnih pawl khalin an rak buaipi zetmi pakhat cu “Bawipa, na keh le forhlam kutah zosi to ding” “kan lakah zosi a tumbik” timi a rak si. Sim duhmi cu Biaknak thuanthu kan zohsal thei cinah “Zoin ziangtin biaknak thawn a pehpar mi thuthluknaka tuahding ih ziangtin ziangvek thuneihnak a nei ding” timi cu an rak buaipi ringring mi asi. Tuisan milai zumtu pawlin an buaipi rero khal hi an sual hleice ruangah asilem lo. Abiktakin rampi uknak a zalen lonak ramah Church politics a luar duh sinsin. Ziangah tile khawsung upa le mifim pawlin rampi ukawknak thu rorelnak ah zalen zetin an tel, cangvai ve thei lo tikah mi tampi thuneihnak, hminlang duhnak, le midang parah hotu tuan duhnak ruangah biaknak sungah phurzetin an cangvai theu. Cutin Biaknak lamah an telmi cu a tha ko, Pathian in a hmang thei thotho. Vawi tampi cu Pathian mi hmanmi pawl hi an duhruangah, eltheihlo dinhmun ruangah lole Pathian hmin sunlawinak si loin thildang duhmi, thimnakah thuneihnak le lennak, an duh ruangah rawngbawlnak sungah a lutmi tla an um. Cupawl khal Pathian in a hmang thei thotho. Asinan a dunglam ah rahtha lo a rah theu mi pawl hi fimkhur tul zet an si. Church politics in kawhhran a siahsuat mi pawl: #1. Kawhhran cu Pathian hmin sunlawihnak si loin milai pawlkom pakhat vekin a fehpi;Kawhhran timi cu Khrih ih Ruangpi (the body of Christ) asi. Asinan kawhhran pawl pakhatkhat cu Church politics in a cimneh tikah Khrih ih ruangpi alang nawn lo ih milai pawlkom awknak men vekin a feh. Khrih hmin in milai pawlkom pakhat dinmi vekah a cang. Khrih a lal nawn loih milai a lal sawn theu. Kawhhran hruaitu le pastor pawl khalin an mai pawl lenglam misa cu Khrih ah unau vekin an hmu thei nawn lo. An duhdawt thei nawn lo. Bible cu an hmang ko, Khrih hmin cu an sal ringring nan an nun cipciar zoh tikah Gal 5: 22 ah a simmi thlarau rah pawl hmuh ding a um nawn lo. Khristian sakhua nak cu leitlun sakhua dang pawl vek fangin biaknak lam milai pawlkom pakhat vekah a cang. Asinan cuvek kawhhran sung khalah zumtu diktak an um lo tiah sim theinak zohman in kan nei lo, thuthlangpi thu sawn simmi asi. Cutin kawhhran in a fehpi mi rorelnak le thuthluknak tuah tikah Pathian Thlarau a lal nawn loih kawhhran sungah politics in lai a rel theh. Umzia cu thlacamnak thawn Pathiantongkam hngak sawn loin tisa takin kaihruai awknak in kawhhran thuthluknak pawl cu a khuh theh theu. Thuthluknak tuah tikah midang ruahnak le duhnak sawn kha ngaipawimawh sawn loin lamtang cakcak thu in a feh theu. Cutikah kawhhran member lakah pawl an sawm aw ciamco ih anmai lamtang lo pohpoh cu satan lamtang vekah an ruat. Eltai awknak a suak. Cutikah kawhhran cu a naa, a hngawr zumtu member tampi cu an thlarau a cawr, an thihphah lo hmanah. Cuvek kawhhran cu himi casiar tu lakah nan rak tong dah asile mangbang ding a um lo. Hivek kawhhran pawl hi biaknak lam thurin thu ah extreme bik pawl tla an si thei, liberal tla an si thei. Anmai kawhhran “pawl” lo pohpoh cu hellram ah tla theh ding ah a ruat tu tla an si thei. Church Doctrine hi, Bible in a sim vekin, thlarau mi diktak sinak cuaithlainak ah hman theih asi lo. Kawhhran dangdang ah pastor le rawngbawl tu pawl in Khrih ih ralbawi, hmundangdang ah raldo tu an sisawn nan kawhhran pawl rikham in a kham hai tikah anmahle anmah ral vekin tla an hmu aw theu. A pawi zet. Cutikah kawhhran sung lawng siloin society (vengsung) tiagnah huat awknak, rem awk lonak, relsiat awknak, thangsiat awknak, le hnatuan tlang thei lonak a suak theu. #2. Pathian thlarau hnatuan a dal;Cutin kawhhran cun Pathian Thlarau rawngbawlnak hnakin milai canpual, thuneihnak, thinlung diriamnak, sakhua mi sinak le tuahnak sawn cu thupi sawn ah ret asi tikah Pathian Thlarau hnatuannak a dal. Biaknak thuthlung, pawl thleidan awknak, lamtang duhsak awknak, mai lamtang lo ih ruahmi pawl huatnak le eltainak, mithmai tha lo ko dungtun awknak pawl a suak tikah Pathian thlarau in kawhhran sungah hna a tuan dingmi adal. Cuvek in lamtang an tuah awk tikah an lamtang misa an duhsak tuk nakah Pathian thu in ziang a sim, Thlarau in ziang a sim duh timi kha an hngak in an ngai thei nawn lo ih milai duhnak cun an thlarau mit a cawter theu. Zumtu lamtang nei pawl cun anmai lamtang tu pai thu lo pohpoh cu dodal ding ah an ruat, an lamtang pai thu pohpoh cu dinpi ding thutak ah an ruat. Cuticun thiltha kan tuah sihmang an ti lai ah mah le mah bum awknak sungah an tla lut theu. Cuticun an lamtang pai sual cu an thuhsak ih an lamtang lo mi ah an ruah mi cu satan dungthlun vekah anruat theu. Cutikah Paul in Philippine pawl hnenah zumtu unau dang duhnak kha ngaipawimawh sawn ding thu asimmi cu umzia nei lo ah a cang. Mai hmakhua sial in ningzah khal an nei nawn lo. Cuticun Pathian Thlarau cu tiriahsiat asi theu. Zumtu pawl an naa, an cawir ih kawhhran cu a hngawr. #3 Thudik, thutak, dingnak le diknak palzuut in sualpawl thuhruk asi theu; Cutin kawhhran sungah lamtang, duhsakbik, huatbik, thleidan awknak a suak ih kawhhran thuneihnak, kawhhran sungah dinhmun umsun pawl cu mai kutsungah, mai lamtang in kaihtheh tum asi tikah mimal ruahnak khalin thudik, dingnak, le thutak ziang asi ti a thei thei nawn lo. Cianghnia rilrawng cun a thihnak ding hman sisehla milai vulh mi cawpi cu a deh rumro theu vek hi kan si theu. Duhnak, phurnak, huatnak, caknak pawl hin milai mit a cawt ter tikah dingnak, diknak le thutak khal milai thinlung in a theithei nawn lo ih midang hmaiah ningzah khal a thei nawn lo, mit in hmuh thei lomi Pathian tihzahnak cu sim tul nawn loin. Milai in amai hmakhua a sial tikah, a mitih a hmuh thei mi milai hmai hman zahnak a thiam nawn lo tikah amit in a hmuh thei lomi Pathian zah ding cu ruat hman a ruat tel nawn lo theu asi. Cuticun Bible in a simmi, „Dingnak tel loin nan sakhua raithawinak pawl cu ka fih/ten tuk“ a ti vekhi kawhhran tampi dinhmun asi theu. Thlarau mit meng tapoh cu ka simmihi an thei thiam ding. Cutivek hi mi tampi in nan tong theu ding ruangah cuvek lak ihsin mai mimal thlarau nun cau phah lo ding ah siseh mah lala khal cuvek church politics, thuneihnak le dinhmun, le canpual cuh awknak lakah thiarfihlim aw thei dingin duhsaknak thawn himi ca hi ngan asi. Cutin sim tikah „mai duhzawng in kawhhran lairelnak ah thuthluknak feh dingin tisa thinlungput thawn caingvaih nak hmuahhmuah khal a tel asi. Casiar tu zapi ka lo duhsak mi cu: ziangtik lai khalah Pathian hmin sunlawinak hrangah kawhhran lairelnak ah nan tel tikah duhbik le huat bul neihnak ruangah siseh thu pakhatkhat tanbik neih ruangah siseh huatnak le mi eltai mi neihnak ruangah siseh nan thinlung hi Pathian Thlarau luah khat thei lo ding khawp in tisa khawruahnak in lo luahkhat lo hram seh. Thlarau in ziang a lo theihter duh timi thei thei nawn lo ding khawp in tisa duhnak, duhlonak, huatnak le thu kenkawh mi pawl in nan thinlung sung lo luahkhat hram hlah seh. Cuticun nan tongkam ruahnak, sumpai thawh khawmnak, le tuahnak telnak nan neih mi hmuahhmuah Pathian hmin a sunglawi dingih nineta bikah a ling alet in ningzahnak si loin cawimawi nak sawn cu nan co thei ding asi ti duhsaknak in hi thu tawite hi ngan asi. Cutin kawhhran zapi ten kawhhran sung le leng thu thuthluknak kan tuah mi pawl hin Pathian hmin a sunlawih asi ahcun zumtu pawl thlarau khal an dam dingih kan ram le miphun parah Pathian Thlarau alung a hmui tikah kan ram le miphun khal amai tikcu te ah in cawimawi lai ding asi. (casiar tu zokhalin mimal le kawhhran zohman ti duhsan mi a um lo asi ti hi in theihsak dingin ka lo ngen, ka hmuh mi le theih mi hi a sual a dik lo asi ti ah a ruat tu nan um asile zangfahnak in in sim thei sal asi le ka lung a awi zet ding). (Tuisun cu hi thu hi ka lungah hung suak thuh khaw sunrawl khal ei loin zumtu unau pawl thu lo ruah duh ah ka ngan asi hi).

No comments: