PATHIAN COHLAN TLAK BIAKNAK

PATHIAN COHLAN TLAK BIAKNAK

James 1: 26, 27. “Sakhua mi zet vekin a ruat aw tu nan um maw? Nan hmurka nan uk thei lo ahcun nan zumnak parih nan taimaknak cu zianghman lo a si ih nanmah le nanmah a bum awtu nan si. Pathian kan Pa in a taktak le a thiangmi biaknak ih a ruahmi cu: farah zonzai le nuhmei an harsatnak le an tuarnak ah thatein kilkhawi le khawvel sualnak sungih buahcihter aw lo dingin mah le mah fingkhawi awk kha a si”.

Thu hmaihruai: Zesu leitlun a rat hmaisatnak kum 2000 rei hnu, a tufangah leitlunah ra kir sal sehla, a rat hmaisat lai ih Jews pawl vekin leitlun sakhuanak fangin Khrih (Messiah) hmin a rak hmang rero tu Khristian tampi a ra tawng pei maw? Can tawite sung thlacam phah in Pathian thu in ziang insim ti zoh phah in kan sakhua biaknak hi Pathian cohlan tlak asi maw tiah zoh aw sal hnik uhsi. Cuticun Thlarau in kan hnenah in theihter duhmi, kan hrang hlawknak le hmasawnnak, Pathian cohlan tlak biaknak kan neih theinak dingin thinlung sangka ong cio uhsi.

Tlacam uhsi: Tuisun nitiang Thlarau in lam in hruai ringringtu Pa Pathian, tuisunah thu le hla le ziangkim na hnenah lungawi thawinak le biaknak kan lo hlan mi hmuahhmuah in cohlan sak ruangah kan lung a awi. A tu hnakin nangmah thawn kan nai aw sinsin thei nak ding hrangah le na duhzawng, na cohlan tlak biaknak, nitin thlarau nun nei thei dingin kan hnenah Thlarau in thu in sim hram aw ti ah Khrih hmin in kan lo dil asi. Amen.

Atuisanah kan biaknak hi Pathian cohlan tlak mi asi maw ti cek aw fel dingin le Pathian cohlan tlak sakhuanak cu ziang asi ti a hnuailam thuthlangpi pawl thawn zoh hnik uhsi: 1) Kan biaknak thuhram-Khrih lawng lamzin umsun 2) Thlarau Thianghlim kaihhruaimi-tuannak in zumnak langter, 3) Nitin nunthuken (life Principle)-leitlun in a balter lomi, hi thu thlangpi pawl thawn kan sakhua nun hi zoh aw sal hnik uhsi.

Biaknak thuhram: Khrih lawng lamzin umsun
Pa Pathian cohlantlak biaknak cu a hmaisa bikah Zesu Khrih zumnak, Khrih sungah sersiamtharnak lamzin asi. Cucu Pathian in a cohlan tlak mi, milai in Pathian hnen kan thlen theinak lamzin umsun asi tiah Bible in in simmi asi. Zesu cu nunnak, lamzin, le thutak umsun asi; amah hnen loin zohman Pa Pathian hnen an feh thei lo (Jn 14:6). Leitlunah Zesu Khrih siarlo, Pathian hnen thlen theinak biaknak sakhua lamzin dang a um lo. Zesu lawng hi vanram lamzin SANGKA pi asi; lamzin dang hmuahhmuah cu fifir (thlarau rukru pawl) lamzin asi (Jn. 10: 8-0). Vanram, Pathian hnen thleng thei dingin rundamnak lamzin dang a um lo, Khrih hnen lawng in asi ( Dungthluntu 4:12). Curuangah Zesu Khrih tel lonak, leitlun sakhuanak dang pawl khui ah an feh ding ti cu sim tul nawn loin vanram kainak lamzin cu Zesu Khrih hnen lawngin asi tiah Pathian thu in insim. Pathian in amai hnen thleng tu ding pawl hrangah a phuan suak awknak lamzin khihhmuh tu kan neihsun cu Bible a si vekin Bible in a simmi lenglam thu cu kannih in kan sim thei lo, fiangzetin theihter kan si zo vekin kan theihmi cu tlun in vanram lamzin zawh ding kan si. Cucu kan lamzin umsun asi. Zesu Khrih cu Pathian in a pawmtlak umsun lamzin, leitlun mi pawl Pathian hnen kan thlen theinak lamzin umsun asi. Himi thuthlangpi hi tampi sim sal rero hman tul nawn loin kan ram zumtu le mipi in kan pom mi le kan fehnak lamzin asi ti ah ruat theih asi zo ruangah Pathian hmin thangthat si ko she.

Thudang kan feh hlanah, thuthimnak pakhat simta sehla; mi hrekhat in an sim mi a theih dah tla nan um men thei. “Vanram cu USA khi tahthim bang sisehla, kawlram ihsin USA na feh duh asile Japan Airline na to ahcun Tokyo ah nan cawl phah dingih, France Airline na to asile Peris ah nan cawl phah ding, cun British Airline na to asile London ah nan cawl phah ding. Asinan nan tawpnak cu USA ah nan thleng theh ding. Cuvek cu leitlun sakhua biaknak phunphun umzia asi” an ti. Cucu Bible in vanram kainak lamzin in zirh mi asilo. In zirh mi cu “Pa Pathian hnen, vanram thleng thei dingin Zesu Khrih cu lamzin umsun asi.”


2. Thlarau Thianghlim kaihhruai mi Biaknak:

Thlarau Thianghlim tel loin Khristian sakhuanak hi leitlun biaknak pakhat vekin hman a theih. Curuangah Pathian cohlan tlak Khristian biaknak cu Thlarau Thianghlim in a kaihhruaimi kawhhran lawng asi. Pathian cu Thutak le Thlarau asi ih a be tu pawl cun Thlarau le thutak in biak ding asi. Thlarau Thianghlim tel loin Pathian lungawiter a theih lo. Thlarau Thianghlim cu zumtu pawl Pathian fa kan sinak langter tu “tacik” (seal) vekin kan sunglam thlarau ah cencilh tu asi. Kan leitlun khualthlawnnak ah, leitlun le satan ral kan donakah nehtu kan sinak ding, vanram tiang dam le lungawiten in hruai thleng tu ding ti tiamkam cianak (guanrantee) tuah tu asi fawn. Thlarau Thianghlim cu nitin nunah Pathian duhvekin nung thei dingin lamzin kaihruaitu, fimnak petu, theihnak pe tu asi ih thlarau sual le leitlun sersiam mi hmuahhmuah parah thuneihnak thawn in celcilh tu asi. Cui Thlarau Thianghlim cu Zesu Khrih kha tisa in thlansungah phum asi laiah a kaitho tu Thlarau Thianghlim kha asi. Mangbangza thilmak tuah theinak Pathian huham cahnak thawn kan sungah in cencilh tu asi. Thlarau Thianghlim cu kan nitin nunah lei tisa mizia cu mal sinsin in Thlarau le vanlam thilthu pawlin kan nunah hmun kau sinsin khua a luahtheinak ding hrangah nunthianghlim nei dingin nitin nun in sim, in kaihhruaitu khal asi. Curuangah kawhhran pakhat siseh zumtu mimal khal siseh Pathian cohlan tlak biaknak nei thei dingin Thlarau Thianghlim in a ukmi, a kaihhruai mi, Thlarau Thianghlim thununnak hnuai ah a nung a cangvai mi asi a tul.

Asile, kan nitin sakhua nun cu thlarau in maw tisa in in kaihruai ti ziangtin kan thei thei ding?
2001 ah Muslim extremist pawlin “Pathian (Allah) in in fial” an ti ih USA World Trade Tower pahnih cu vanzam thawn an siatruah, cuvek thotho in nitin deuhthaw middle east ram ah civilian mi tampi an thi rero. Cuvek in “Pathian Thlarau in infial” ti ah thei aw ve si in Pathian duhlo zawng tuah rero tu hi Khristian misa lakah kan um pang pei maw? Fimkhur a tul, tuu rual lamzin peng an zawh lo nak ding hrangah Pathian palai pawl raltha zetin ausuak a tul.

Zumtu ti aw pawl mi tampi in sakhua mi sinak le thlarau mi sinak hi kan thleidang thiam lo theu; thlacamnak, khawm awknak, thawhhlawm peknak, ei le in hrial nak, langhngan sual hrialnak pawl hi thlarau mi sinak langter tu an silo, cucu leitlun sakhua mi le mifel pawlin an tuah theh mi asi. Cu pawl cu sakhua mi sinak hmanrua pawl an sisawn. A tawizawngin, tisa in a luahkhat mi zumtu ti aw tu cun a sakhua le biaknak pawl cu tisa mitin a zoh dingih tisa khawruahdan vekin a fehpi ding; leitlun sakhua mi sinak, mi fel sinak, lalnak, thuneihnak, mithianghlim bik vekin theih awknak, hminthatnak, canvo tha duhnak, midang zawn ruat thiam lonak, larnak, porh awknak, tisa thinlung diriamnak, tisa duhzawng le lungawi nakah hngat awknak, midang eltainak, midang mitthli thawn mai thinlung duh diriamternak, tongkam sup thei lonak, sup awk thei lo nak, thinhengnak, le tisa mizia in a rahsuakmi pawl cun an nunah a lang ding. Amai lungawi zawng a hlawhtlinnak ding asi ahcun sual khal a hum dingih a thup/zep ding. A lungduhzawng kalh tu pohpoh cu a hua dingih kawhhran misa lakah pawl a sawm ding, lamtang a tuah ding. Thlarau Thianghlim in a kaihruai mi, a thununmi zumtu nun ahcun leitlun nun ziangkim hi Pathian sunlawinak hrangah asi tiah a thupinbikah a ruat ding, Pathian duhlozawng (sual) cu a do dingih Pathian duhzawng cu a dinpi ding, midang zawn ruahnak a nei ding, mai hrang hlawknak hmin thatnak mai hmakhua sial hnakin midang duhnak le lungawizawng tuahsak ding kha a ruat sawn ding, Pathian duhzawng tuah dingin a zuam tento ding, Pathian le biaknak hmin in hlawknak hawl si loin Pathian hmin sunlawinak Pathian lunghmuizawng tuah dingin a nun a pe aw sawn ding, midang thawn pehtlaih nakah midang hnen ihsin hlawknak le hminthatnak hawl si loin midang pawl cu Pathian thawn an nai awk theinak ding hrang a ruatin a tuah sawn ding, tisa lungawizawng hnakin Pathian lunghmui zawng a hawl sawn ding. Kawhhran sungah eltai awknak a um lo dingin Khrih ah insang khat vekin thinlung thuk ihsin duhsak awknak in an khat ding. Pakhat an duhdaw aw dingih thiltha tuah dingin an lung a rual ringring ding. Leitlun kawhhran pawl rikham in an thinlung sangkha a kharsak lo ding. Cuvek mizia le nuntu pawl cu an nitin nunah a lang ding.

Ziangkim hi thlarau mit in hmuh thiam: Zumtu pawl hi Khrihfa si veten thlarau nunpitling neih theh asi lo tikah nitin khristian nunah nunpitling lam pan in tthanglian vivo ding kan si. Thlarau nun hin tthantawp ti a nei loih hmaiton in Pathian thawn kan ton awk tik lawngah kan famkim lai dingmi asi. Asinan thlarau ah a thanglian rero mi cun nitin nun hi Pathian thawn nai aw sinsin ding kan si. Thlarau mit a meng tu cun ziangkim hi thlarau mit in zoh thiam in ziangkim hi Pathian in a zoh le hmuh dan vekin hmu thiam sinsin ding kan si. Thimnakah, Bible in “milai cu Pathian hmuihmel kengin sersiam asi” ati laiah kan milai pi pawl kan zoh tikah “Pathiam hmuihmel” kan hmu thei maw thei lo timi hin kan thlarau mit hi a dei hrih maw, kan thlarau mit hi a caw lai maw ti in theihter thei. Cuvek thotho in leitlun mit in kan hmuh thei mi thil le ri siseh thilcang kan hmuhton mi ziangkim hi thlarau mit in hmuh thei a thupifawn. Kan kiangkap ah a ummi, kan thinlung sungah hmun kaubik a luahtu kan milai pi pawl kan zoh tikah an hmuihmel ah “Pathian hmuihmel” kan hmu thei maw? Si e, zumtu lala khal hi a cancan cu cui “Pathian hmuihmel” a khuh ttheh theu tu satan hmuihmel kan ken can a um theu. Curuangah Zesu in Peter hnenah “Nang satan” ti ah a rak ti dahnak asi. Hihi cinken ringring a tha; Pathian in amai hmuihmel kengin a sersiammi le a duhdawt tuk ruangah a fapa mal neihsun thisen thawn a tlensuak mi, Pathian fa pakhatkhat cu camse rero, thangsiat rero phah in mi zohman in, ziangvek biaknak le thawi awknak thawn khal, Pathian ti lungawi a theih lo asi.

Nuhmei le nupa nei lo nauhak pawl bawm: Cansia le anhai pawl kilven, bawm, mai hrangah a ausuak thei lo tu pawl hrang thusim. Khristian mi tampi in a ruat hman kan ruat dah lo mi tla asi thei men. Thlarau ih thununmi, Pathian cohlan tlak zumtu kan si ahcun kan nitin vengsung nunkhua ah a lang hrimhrim ding mi, Bible in a simmi cu hihi asi: kanmah hnakin a cansia, anhai, nupa nei lo nauhak le nuhmei pawl an harsat can ah bawm asi. Curuangah mi zokhal in Biakin ah kan tuah theu mi, kan sakhuanak hi Pathian ih cohlan tlak asi maw ti a theih duh asile a vengsung nunah a mahhnakin a harsa sawn, mi anhai, nuhmei le nulepa nei lo pawl parah a tuahnak pawl kha zoh she. Cuvek thotho in mai hrangah a ausuak thei lo, man canpual hloh rero tu pawl hrangah kan tuah sak thei mi kan tuah sak maw ti ah zoh aw ding kan si. Pathian in zumtu pawl biaknak tehfung pakhat ah a hmanmi asi; mai kiangkap ah a ummi, mah hnakin cansia le anhai pawl ziangtluk in kan zoh, kan bawm timi hin kan thlarau mi sinak, kan sakhua nak hi Pathian cohlan tlak asi maw ti a lai lang asi. Mi tampi cu, kan sakhuanak cuai thlainak tehfung hrangah thlacam tam le tam lo, thawhhlawm pek tam le tam lo, thusim thiam le thiam lo, zuu le kuak fawp loin ei le in ah a sup aw thei maw thei lo, langhngan sualnak lak ihsin a sup aw thei maw ti pawl hi siseh la kan duhzet men ding nan, cupawl lenglamah, Pathian in kan nitin vengsung nunah ziangvek in kan nung timi hi tehfung ah inret sak mi asi. Cuticun, nineta bik niah Zesu in “farah hnianghni ten ei ding le in ding sin le fen nei loin ka um lai ah ei ding in ding le sin le fen in pe dah lo” ti ah in salhsuah pang lo nak dingin. Mai suahpi le sungkhat harsa pawl zoh lole harsatnak thei lo tu pawl cu rel hman a tul nawn lo, Bible in ziang a ti, “Zumlotu pawl hnak hman in a sual sawn” a ti. Mai sungkhat le mai kawhhran pi, an hnen ihsin thatnak le lungawinak kan ngah ve ding ruangah siseh an hmin a that tikah hminthatnak le lungawinak kan ngah ve dingruangah kan tuah mi si loin an hnen ihsin zianghman thiltha lungawinak le hminthatnak ngah sal dingin ruahsannak kan neih lomi, harsatnak, anhainak, a tong tu mi harsa, nulepa nei lole nuhmei pawl parah kan tuahnak hi Pahtian in kan sakhua nun cuaithlainak tehfungah a hman mi asi. Na Pathian biaknak cu Pathian cohlan tlak asi maw?

#Thianghlim nun: “Thianhlimnak tel loin zohman in Pathian an tawng thei lo. Voi tampi thusutnak an sim theu mi cu “Zum lotu pawl peknak, thiltha lo tuahnak in ngah mi peknak (sumpai) pawl hi Pathian in a cohlang pei maw?” Mikha bung 6 sung kan siar asile cu pawl cu sim lo, zumtu ti aw pawlin hmundangah dik lonak nun, nun bawrhhhlawh thawn, midang ti riahsia rero cingin, midang parah siatnak tuah tahratin, sir awknak nei loin thinlung sung sual thuhruk mi thawn, Pathian hnenah thawi awknak an pek mi pawl cu Pathian in ziang a ti, “ka ten tuk” a ti. Zumtu ti aw si, sual thuhruk thawn sakhua mi zet vekin kawhhran ah a zuam aw ter zet, fel aw ter zet, lole rawngbawltu hmin nei tu pawl kawhhran cawkbuai dingin Satan hmanrua tha ah an cang duh theu asi.
Nunthianghlim thu sim tikah “tluksiatnak” le ‘sual thawn buahcih nun” hi thlei dan thiam a tha. Zumtu pakhat cu a tluk siat asile tikcu ziangmawzat sung cu sual in a buahcih ding nan a sungih a nungmi thlarau cun “na tuah mi hi a sual asi” tiah a sim ringring ding. Cutin a sual man cu nunsimnak a tong tikah a tluksiatnak khur sung ah tlu nawn lo ding rori in a thluk hlan hnakih thazang caksawn thawn a tho sal ding. Asinan nitin nunah sual thawn a buahcih aw tu, leitlun in a balter mi nun in a nung tu cun a sual cu sual ah a ruat dah lo dingih amah nunsim tu pohpoh a hua ding, a dodal ding. Pathian siahhlawh diktak le Pathian cohlan tlak biaknak pawl a dodal dingih a sual hupbawm tu pastor le biaknak pawl kha a tlawn ciamco ding. Cuvek cu sual buahcih nun in a hrin suak theu mi tha lo tampi lakah pakhat asi. Mi zokhal, thianghlim nun nei loin Pathian an tawng thei lo.

Eiruk le hrawkhrawlnak, mibumnak ihsin ngah mi sumpai le thawinak pawl cu Pathian in a cohlang ding maw tihi thusut ding khal asilo.

Tahthimnak: Voikhat cu laikhawte pakhat ah, khuahlan pupa rirai biak laiah, kumtin uikio rai an rak thawi theu an ti. Rai an thawi nak ding hrangah secang dum, a pumten dum theh a tul ti asi. Kumkhat cu secang raithawinak ding an hawl rero nan a pumten a dum tlemthlem mi an hmu thei lo. An hmuh thei mi umsun cu a calah fate a rang a um an ti. Cui a cal ih a rang mi cu meihawl dum in an dumih Uikiu rai thawinak ah an hmang an ti. Cule cui kum cu Uikiu ramhuai a thin a heng tuk tikah an khawsung inn hmuahhmuah a kang ter theh an ti. Cucu thuanthu vekin ka theih mi asi ih a dik taktak maw ka thei lo. Ka sim duhsan mi sawn cu, Pathian kan biak tikah kan sual thupruk mi pawl kha meihawl in dum tahratin Pathian hmaiah thianghlim zet vekin kan lang thei lo. Pathian hmai kan kun tikah le Pahtian hnenah thawi awknak kan pek tikah kan sunglam nun cipciar, a kildeng bik, midang zohman in in theihsak lo mi sualnak tiang khal Pathian hmaiah kan thup thei lo ih ngaidam kan dil theh a tul. Sual thuhruk mi nei nacingin Pathian biak cu Pathian fih tuk mi asi. Curuangah mi zokhalin Pathian cohlan tlak biaknak neih a duh asile a sual hmuahhmuah cu Pathian hmaiah pholang tahratin ngaidam a dil ih Pathian hnenah thla a cam hnu ah a sunglamah sualtawdap ret lo in thianhlimter mi asi a tul.

Dingnak le diknak: Hrawhhrawlnak le fifirnak nunthup nei cingin Pathian hmaiah pek awknak, hlan awknak, thawinak le biaknak kan pek mi pawl cu Pathian in a ten/fih asi. Hrawhhrawlnak le bum awknak, midang mithli tlak ter phah in ngah mi sumpai pawl biak inn sung an thlen tikah buainak suakter tu men an si. Curuangah Pathian a be tu pawl cun “thlarau le thutak in beseh” ti asi. Pathian kan biak tikah kan sunglam nun, kan thlarau sungmuril tiang Pathian hmaiah phawrhsuak, dapsuak theh a tul. Leitlun bawi upa pawl hmai ahcun kan sual, kan biak rero mi bawi upa lala siatnak kan tuah mi pawl, khal thup tahrat in lungawi suamso in upatnak le cawimawi nak tla kan pe thei tla asi men thei. Kan kiangkap ah a ummi kan milai pi pawl cu an um lo sungah duhtawk an siatnak kan rel kan thangsiat rero, kan kiangkap ummi pawl hmuahhmuah in amah kan huat vekin hua ve dingin thusia kan forh rero na cingin anmah kan ton tikah hni suamso in an mah duhdawt bik tu vekin kan lang lala tla asi thei. Pathian hmaiah a ngah lo. Pathian in hmuh lo mi le theih lo mi a nei lo. Pathian in amai hmuihmel keng in a sersiam mi mi pakhat cu siatsuah tahrat in, na hmel a sia tuk ti tahratin, mitthli tla ter tahratin ziangti hman in Pathiang lungawi ter theih asilo. Pathian in amah kan duhdawtnak cu amai hmuihmel kengin a sersiammi milai pawl, a duhdawt duahdo ruangah a fapa mal neihsun a pekmi milai pawl parah kan duhtawknak in langter ding a duh mi asi. Pathian hmai ah dingnak le diknak nun tel loin, a bawrhhlawh mi nun thawn Pathian ti lungawi theih asilo. Pathian cohlan tlak sakhua biaknak nei thei dingin dingnak le diknak cun kan nun cipciar ah khua a luah theh a tul, a thup le langhngan nun hmuahhmuah, mimal le mibur in kan tuah mi kan lungput le kan tumtah mi hmuahhmuah khal Pathian co hlan tlak si dingin dingnak le diknak thuhram ah a tuh hnget mi asi a tul. Dingnak le diknak nun nei ding hi Pathian in phut mi, a lotheihlo in nun thuken kan nunpi dingmi asi.
Dingnak le diknak thu tanta hrih in James in a sim rero mi “tong” thu sim hrih uhsi.


#Tongkam: Sakhua mi sinak taktak cu tongkam ah a lang.
“Mi zokhal sakhua mi zet vekin a ruat aw na cingin a lei a kaihrem thei lo asi ahcun a sakhua mi sinak cu thuphan lolak men asi.” Tongdang in kan sim asile thlarau mi zet vek si aw ter, thlaraulam taimazet, thawhhlawm pek taimazet, leitlun tisa sual langhngan pawl hrial thei in ruat awaw, rawl-ul thlacam taima zet, biaknak ah taimazet na cingin midang rel se zutzo, mi thangsiat rero, kaa sung ihsin Pathian in amai hmuihmel kengin a siarsiam mi pawl camse rero, thangsiat rero, kaa sung ihsin a suakmi tongkam pawl a theitu pawl nunah tisa mi sinak a suahter tu, huat awknak le rem awk lonak a karhzai ter tu, cuvek zumtu ti aw, thlarau mi ti aw tui sakhua mi sinak cu thuphan lolak, mah le mah bum awknak men asi. Zumtu pawl hin kan kaa sung ihsin kan tongsuak mi tongkam lawng si loin kan hnasungah a lutding tongkam pawl kha fimkhur a tul zet. Kan tong mi le kan hnasungah a lut mi tongkam pawl hin Pathian a cawimawi maw, Pathian in a mai hmuihmel kengin a sersiammi milai thatnak a suahter maw, Pathian in a duhdawt mi pawl lakah duhdawtnak a karhzai ter maw, midang huatnak a karhzai ter maw, midang hrang thiltha tuah duhnak a suahter maw, mah le mah porh awknak a suah ter maw, tisa duhnak lamzin ah mi a hruai maw, Pathian duhzawng asi maw, ti ah thleidan thiam le mah le mah thiarfihlim awk thiam a tul. A tawizangin, Pathian in amai hmuihle kengin a sersiam mi le a fapa thisen in a tlensuak mi a fale pawl camsiat rero, thangsiat rero, an mithli tla ter rero phah in ziangti lamzwng hman in Pathian lungawiter a theih lo. Mi pakhat in a sakhua biaknak cu Pathian cohlan tlak asi maw ti a theih duh asile a nitin nunah a kaa sung ihsin a suakmi tongkam pawl kha kiltha seh.

3. Nitin nunthukan: Leitlun in a balter lo mi nun. Pathian in a pomtlak mi biaknak cu leitlun in a bal ter lomi asi fawn.
“Leitlun” timi cu ziangha asi? Sum le pai, lennak, lalnak, zuu, kuak, sa, nulepa sualnak, politics, sumdawnnak, biaknak dang-Budhism, Islam, Hindus, pawl an si lo. Leitlun tiah Bible in a simmi cu leitlun mi pawl nuntu le thuken (life principles) pawl hi asi. Leitlun in a bal ter lo mi a ti tikah leilung ciarbek, leipawl lakah hnih aw lo ding tinak asi lo. Leitlun santhar thiamnak in tuah mi si (medicine) pawl hman lo ding, santhar thiamnak (technology) in a tuah suak mi motor le thilthar thatha hman lo ding tinak asi fawn lo. Asim duhmi cu zumtu pawl politics tuah lo ding, sumdawng lo ding, sibawi tuan lo ding, tvp. Pumcawmnak le hnatuan pakhat (professional field) asim duhnak asilo. Asim duh mi sawn cu, Politics tuah tik khalah, biaknakah hnatuan tikah, sumdawng tikah, sibawi tuan tikah, ziangvek hnatuan tuan tik ah le ziangvek dinhmun ah din tik khalah leitlun mi pawl nuntu le thuken pawlin kan nun bal ter lo ding tinak asi. Zohthimtlak zet cu Daniel te rualvahza pawl kha Babylon sal an tan lai ah siangpahrang in ah nuamnung cen in an nung nan leitlun mi pawl nuntu thuken, tisa diriamternak sungah an tla lut lo. Leitlun in a bal ter thei lo. A bawrhhlawh zetmi, leitlun sualnak in a khuh mi innpi sungah an um nan an thlarau cu a thiang felfel. Ziangvek harsatnak, nuamnak, lungawinak, riahsiatnak kar lakah siseh ziangvek hna kan tuan tik ah le ziangvek le zovek milai pawl thawn kan um tlang tik khalah leitlun mi pawl nuntu le thuken in kan nitin nun hi bal terlo ding timi thu asimmi asi. Cucu Pathian in a cohlan tlak mi biaknak asi.

Mi zokhal, himi casiar tu lakah, sibawi, politician, biaknak lam hnatuan, refugee, farah zet, lianzet, neinung, ziangvek dinhmun ah ziangvek hna kan tuan tik khalah leitlun misa pawl nuntu thuken in kan nitin nunah hminthatnak kan ngahnak, dinhmun tha kan duhmi kan ngah nak, sumpai kan lak lut nak, thuneihnak kan ngah dan, bungrua kan duhmi kan ngah dan, ramdang feh duh ah thu hla kan rawlrel dan, ziangkim ah leitlun mi pawl hmanrua le thuken pawl vekin nung thei kan si lo, Pathian cohlan tlak biaknak thawn kekar ding kan si ahcun. Sumdawng le sumtuah mi kan si khal le kan tuah mi in a rahsuak mi ruangah Pathian hmuihmel keng kan milai pi siatsuahter tu tuah lo ding tinak sawn asi. Kan mai hrangah hlawknak kan ngah tikah leitlun mi pawl tuah vekin midang pawl (thlarau) mithli tla ter tahrat in mai pumpuarnak hawl lo ding, mai lalnak le upatnak larnak hawl lo ding tinak sawn asi. Biaknak sung khalah leitlun mi thuken vekin hnatuan a theih. Ahab siangpahrang nupi Yezebel cun Pathian kamsang diktak pawl cu that tahratin Ahab siangpahrang pai sualnak hum sak tu ding kamsang lem (nal prophet) pawl kha thuneinak a rak pek. Absolom cun apai lalnak a duh tikah politics a rak tuah ih amai neihmi sumpai le bungrua hmangin mipi pawl rak ti lungawi a tum. Sim cawk lo, leitlun mi pawl thuken le nuntu Bible sung lala khalah kan hmu thei.

Mi zokhalin a biaknak cu Pathian cohlan tlak asi maw ti ah theih a duh asile a nitin nunah a nun thuken pawl kha leitlun thuken pawlin a bal ter mi asi maw ti zoh she. A khawruahdan pawl kha leitlun thuken pawlin a bal ter mi asi maw, ti ah zoh aw fel she.

Man: Pathian cohlan tlak sakhua biaknak cu alak asilo, man pek a tul.
Vanram ticket cu a lak asi, Zesu Khrih Pathian fapa sungah Pai duhdawtnak liolio in pekmi, laksawng kan co mi asi. Asinan kan leihring nun sungah Pathian cohlan tlak biaknak thawn nitin kekar dingin “man” pek a tul. Nitin mai khross put a tul. Nitin satan, leitlun le tisa ral do a tul. A tlun kan sim zo mi pawl tampi a tel. Kan nitin nunah kan tisa duhmi hrial le tlansan, sual cu do, leitlun milai thuken pawl cu tlansan, satan ral cu nitin do a tul. “Man” kan pek zuam lo asile kan nitin nun cu leitlun sakhua mit thawn zoh ahcun thlacam ringring, thawi awknak pe ringring, khawm aw ringring, thu sim thatha ngai ringring, tisa nun thianghlim phungki pawl nun vek nei na cingin, Pathian cohlan tlak sakhua biaknak nie lo in leitlun sakhua mi dinhmun fang kan dinhmun asi ding. Ziangah tile Pathian cohlan tlak sakhua cu satan in a do, nitin te siatsuah a tum. Satan in leitlunah sakhua mi tampi suak haiseh tiah hna a tuan rero, mifel mitha, mithianghlim ti aw pawl suak sinsin hai sehla a duh ih tampi hna a tuan rero asi. Satan in in duh mi cu “Zesu Khrih hmin hmang tahratin zarhtin Biak in ah khawm aw ringring, thlacam ringring, thawhhlawm pe taima zet, tongtai paih zet, asinan farah harsa, nulepa nei lo, nuhmei pawl bawm dah lo, kaa sung ihin Pathian fa le pawl camsia relse zut zo, sunglam nun bawrhhlawh, iksinak, siatkhatnak, midang siatnak tuah duhnak, huat awknak, hamtamnak, midang zawnruat thiam lonak, sunglam nun thlarau porh awknak, mai kawhhran pawlkom lawng vanram kai ding vekin ruat awknak, midang thawn rualrem thei lonak, Pathian ten umza pawl thawn nitin biak in feh ringring ding hi satan in a duhmi asi.
Zumtu unau pawl, aman kan pek a tul, Pathian cohlan tlak sakhua biaknak nei dingin.

Thuthen hlawh uhsi: A tawpnak ah pakhat ka cah bet duh mi cu, milai mit zoh in zokhal thuthen hlah uhsi. Cutilo ahcun kan tong kan tlahdah sual pang ding. Job kha lamzin parah buri dip thawn a lupar ah vutcam aphulh aw lai fang tla kan tong pang ding. Samson a mit an phawrh theh lai tla kan tong pand ding. Joseph thawng inn sung a um lai tla kan tawng pang ding. David siangpahrang kha a fapa tih ah a tlan lai tla kan tawng pang ding. Cutikah, Pathian hriak thih mi parah tongkam kan tlak pang asile kanmai parah siatnak a thleng sawn lo nak dingah zokhal mit zoh in thu then hlah uhsi. Thiltha kan tuahsak awk thei mi a um asile cucu kan zuam tento sawn dingmi asi.

Zokhal thanau hlah uhsi. Satan le thlarua sual pawlin Pathian cohlan tlak kawhhran cu a do rero lai fangah harsatnak sungah kan taang pang khal asile thanau loten kan mai kekar sawn kha fimkhur ten zoh in “midang in an tuah mi ruangah si loin kanmah in kan tuah mi sawn in kan hmailam thu a then asi” ti thei ringring in nunthianghlim, Pathian cohlan tlak biaknak thawn, nitin mai khross pu phat in, nitin nunah leitlun in bal ter lo dingin nungin, mai tongkam kilkhawi phah in, kan kiangkap ah kan mah hnakin cansia deuh le harsatnak a tong tu pohpoh hnenah thiltha kan tuah sak thei mi umsun ah zuam tento in, nitin kekar sawn ding kan zi.

A tawpnakah, zo cio khal kan sakhuanak hi Pathian cohlan tlak biaknak asi maw ti theih a duh tu cun 1) Pathian thuken-Zesu Khrih cu milai hrangah Pa Pathian hnen vanram thlen theinak lamzin umsun asi ti zum in dinpi seh; 2) Thlarau Thianghlim kaihruai le thunun mi nun; tuahnak le thinlungput ah dingnak le diknak thuhram ah hngat aw in, tongkam ah fimkhur in, farah nauta nuhmei le nulepa nei lo pawl bawmbawi le zoh tu si in, nunthianhlimnak lamzin zawh seh; 3) nitin nunkhua ah leitlun nuntu le thuken pawlin a bal ter lomi nun nei she.

Pathian in casiartu zaten nunah amai cohlan tlak sakhua bianka nei cio dingin le cohlan tlak nitin nun nei dingin man nei ter hram she! Amen!